Mezarlık ziyaretlerinde ilk önce kabir başındaki taşlara bakarız.
Kabir başı taşlarındaki kitabenin en üstünde Arapça yazılı olan “Hüvel bâki” ibaresinin taşıdığı manayı tam anlayabilmek için yazıma bu konuyu seçtim.
Ecdadımız Osmanlılardan günümüze kadar –çok önemsendiği için- kabir taşlarının en başına “Hüvel bâki” ibaresi yazıla gelmiştir.
Pek çok ünlü hattat (güzel yazı yazan sanatkâr), “Allah, “Muhammed”, “Besmele” den sonra en çok bu ibareyle meşgul olmuşlardır.
HÜVE-L BÂKİ NE DEMEKTİR?
“Hüvel bâki”:Ölümsüz ve ebedi olanın sadece Allah Tealâ’nın olduğunu ifade eder.
“Yeryüzünde bulunan her şey yok olacaktır, ancak celal ve ikram sahibi Rabbinin yüzü (zatı) bâki kalacaktır.” Rahman Suresi:26,27
“KIDEM VE BEKA” Allah Tealâ’nın zatı sıfatlarındandır(bu sıfatlar hiç kimsede bulunmaz).
Allah Tealâ’nın varlığının başlangıcının bulunmamasını ve Allah Tealâ’nın varlığının sona ermesinin düşünülemeyeceğini ifade eder. Allah Tealâ’nın varlığı ebedidir, hiçbir zaman son bulmaz. İşte “Hüvel bâki” yukarıdaki ayetin özeti gibidir.
Bütün varlıklar Allah’ın emri ve kudretiyle yaratılmıştır. Allahtan başka her şeyin belli bir süre sonra varlığı sona erecektir. Mesela bizim varlığımızın bir başlangıcı vardır. Bir süre sonra da yok olacağız. “Bir doğum tarihimiz var, bir de ölüm tarihimiz olacak”
“HÜVEL BÂKİ” KABİR BAŞ TAŞLARINA NİÇİN YAZILIR?
Hüvel bâki: İnsanların faniliğini ve kulun ölüm karşısında çaresizliğini, ölümden hiç kimsenin kurtulamayacağını dile getirir.
“Allah’ın zatından başka her şey helâk olacaktır. Hüküm O’nundur ve siz ancak O’na döndürüleceksiniz.(Kur’anı Kerim)
Bizi görüp gözeten, hatta içimizden geçenleri bile bilen Rabbimiz bizi sorguya çekecek, iyi iş yapanları ödüllendirilecek, kötülük işleyenleri de cezalandıracak.
Dünya da Kiramen Kâtibin meleklerince yazılıp hazırlanan amel defteri dağıtılacak ve herkes ne yapmış ise hepsini o defterde bulacak. Öyle ki Kur’anın ifadesiyle:
“Vay halimize, bu nasıl kitapmış, küçük büyük hiçbir şey bırakmaksızın yaptıklarımızın hepsini sayıp dökmüş” denecektir.
Hüvel bâki; okunup ibret alınsın, ölüm hatırlansın, dar ve karanlık kabir düşünülsün, kendini oradakinin yerine koyup nefsini hesaba çeksin, kusurlarını itiraf ederek tövbesini tamamlasın. Münker-Nekir meleklerinin sorusuna konu olacak olan “ Rabbiyle” , “Peygamberiyle”, “Diniyle”, “Kitabıyla” irtibatını sağlamlaştırsın. Kabrini “Cennet bahçesine” çevirsin.”Kabir azabına” sebep olan fiillerden çekinsin.
Mesela gıybeti terk etsin. Çünkü “Gıybetin kabir azabına sebep olan fiillerden olduğunu Hz. Peygamber haber vermiştir.”(Buhari)
“Hüvel bâki” : Aynı zamanda geride kalanların acısını hafifletmek amacını da taşır. “İnnâ Lillah ve İnnâ İleyhi Râciun (O’ndan geldik, O’na döneceğiz.)”
“Allah verdi, Allah aldı.” “Bugün sana, yarın bana. Ölüm herkesin başında” diyerek ölenin yakınları teselli bulur.
Kabir baş tacının en üstüne Arapça olarak “Hüvel bâki” ibaresinin yazılması ile verilmek istenen mesajın en faydalı biçimde alınmasını Rabbim nasip etsin.
Bir gün kabristanda bizim de bir mekânımız, baş ucumuzda “Hüvel bâki” yazılı bir mermer taşımız olacak. Şairin dediği gibi;
“Nasibin başucunda bir “Hüvel bâki”li mermermiş
Senin artık mekânın servilik altında bir yermiş”
