Asgari ücret ile ilgili bu yılki görüşmeler sonucu çok önemli bir karar hayata geçti. Buna göre asgari ücretlilerden gelir ve damga vergisi alınmayacak. Vergi alınmayacağı için asgari geçim indirimin devam edip etmeyeceği herkes tarafından merak konusu oldu. 

MUHTEMEL SENARYOLAR

AGİ, çalışan adına işveren tarafından devlete ödenmesi gereken ve kümülatif vergi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden çalışanın medeni durumu ve çocuk sahibi olmasına göre indirim yapılmasıdır. Bu indirim miktarı gelir vergisinden düşülür ve işveren bu tutarı yani AGİ'yi devlete ödemez, çalışana verir.

Şu an için asgari ücretliler için netleşen hususları ve asgari ücretin üzerinde gelir elde edenler için AGİ'de olabilecek muhtemel gelişmeleri şöyle özetlemek mümkün:

 

NETLEŞEN KONULAR

1.) Asgari ücretliden gelir ve damga vergisi alınmayacak. Dolayısıyla asgari ücretlinin eline geçen net rakam yıl boyu gelir vergisi diliminin artması nedeniyle düşmeyecek.

2.) Asgari ücretliden gelir ve damga vergisi alınmayacağı için asgari ücretliler için asgari geçim indirimi (AGİ) de uygulanmayacak. Bekar bir asgari ücretli ile evli, evli ve çocuklu asgari ücretlinin eline geçecek net rakam farklılaşmayacak. Bütün asgari ücretliler 4.253 TL ücret alacak.

3.) Geçtiğimiz yıl aylık 75 TL olarak uygulanan asgari ücret desteği bu yıl uygulanmayacak. İşverenler çalışanlara AGİ ödemeyecekleri için asgari ücret desteğinden değil, vergi istisnasından faydalanmış olacak.

Asgari ücretin Türkiye'ye etkisi böyle olacak
Asgari ücretin Türkiye'ye etkisi böyle olacak

51 BİN LİRANIN ÜZERİ İÇİN GELİR VERGİSİ HESAPLANACAK

ASGARİ ücretin üzerinde ücreti olan kişilerin kümülatif vergi matrahları 51.040 TL'nin üzerine çıktığı ay, bu kişiler için 51.040 TL'nin üzerindeki tutar için gelir vergisi hesaplanacak. Bu şekilde hesaplanan gelir vergisi eğer kişinin medeni durumu ve çocuk sahibi olmasına göre hesaplanan AGİ'den düşükse, çalışana AGİ ödenmeyecek. Eğer hesaplanan vergi AGİ'den yüksekse, işveren devlete gelir vergisi tutarından AGİ'yi düşecek ve devlete ödeyecek, AGİ'yi ise çalışana ödeyecek. Eğer önümüzdeki günlerde Meclis'e AGİ ile ilgili yeni bir düzenleme gelirse karşımıza farklı bir tablo çıkabilir.

2022 asgari ücrette dikkat çeken detay: Tüm maaşlar 215 lira artacak
2022 asgari ücrette dikkat çeken detay: Tüm maaşlar 215 lira artacak

İŞTE AGİ SENARYOSU

Bekâr: 375 TL

Evli, eşi çalışan ve çocuksuz: 375 TL

Evli, eşi çalışmayan ve çocuksuz: 450 TL

Evli, eşi çalışan ve 1 çocuklu: 431 TL

Evli, eşi çalışmayan ve 1 çocuklu: 506 TL

Evli, eşi çalışan ve 2 çocuklu: 487 TL

Evli, eşi çalışmayan ve 2 çocuklu: 562 TL

Evli, eşi çalışan ve 3 çocuklu: 562 TL

Evli, eşi çalışmayan ve 3 çocuklu: 638 TL

Evli, eşi çalışan ve 4 çocuklu: 600 TL

Evli, eşi çalışan ve 5 çocuklu: 638 TL

Evli, eşi çalışmayan 4'ten fazla çocuklu: 675 TL

GÖZLER MECLİS'TE

Asgari ücretin üzerinde maaş alanlar için AGİ uygulamasının devam edip etmeyeceğini şu an için söylemek mümkün değil. Bu konuda yeni bir düzenlemenin yapılacağı konuşuluyor. Yapılacak düzenleme belirsizliği bitirecek.

 

Asgari ücret 2022 yılı için net 4 bin 253 TL olarak belirlendi. Yapılan açıklamanın ardından asgari ücretle ilgili detaylar merak edilmeye başlandı.

İŞTE 15 SORUDA YENİ ASGARİ ÜCRET

1)Asgari ücret hangi tarihte hesaplara yatacak?

Yeni asgari ücret 2022 yılı için geçerli olacak. bu durumda Ocak ayı maaşları yeni asgari ücretten yatırılacak. Peşin ücret alanlar 1 Ocak'ta peşin almayanlar ise 1 Şubatta maaşlarını 4.253,4 TL'lik yeni asgari ücret üzerinden alacaklar.

2)Brüt rakamdaki artışın daha az olması ne anlama geliyor?

Asgari ücretin net rakamına yüzde 50.,4 zam yapılarak 4.253,4 TL'ye yükseltildi. Brüt ücretteki artış ise yaklaşık yüzde 40 olarak gerçekleşti. Böylece 5.366,25 TL olması gereken brüt ücret 5.004 lira olarak açıklandı. Bu durum asgari ücretteki vergi yükünün kaldırılması ile ortaya çıktı. Böylece hem işveren için SSK prim matrahı düşerken hem de borçlanma ile kendi primini ödeyen Bağ-Kur'lular için 10 puanlık bir avantaj oluştu. İşçiye yapılan yüksek artış sonrası işverene de 10 puanlık matrah desteği yapıldı.

3)İşçiler kaldırılan vergiden pay alacaklar mı?

İşçiler net ücretten anlaşmışlarsa brüt ücret üzerindeki vergi ve prim ödemelerini işveren gerçekleştiriyor. O yüzden işçiler net ücretten maaşlarını almaya devam edecekler. Buradaki vergi avantajı işverene bir katkı yapacak. Ancak işyerleri bunu çalışanlarıyla paylaşmak isterlerse ek bir artış imkanı da doğmuş olacak.

4)Brüt maaş ile anlaşanlar için vergi kazancı nasıl olacak?

Çalıştıkları yerde ücretlerini brüt olarak anlaşanlar vergi ve primlerini ödedikten sonra kalan miktarı alıyorlardı. Bu çalışanlar için Eylül ayından sonra vergi dilimi değiştiğinden maaşlarında da düşme oluyordu. Asgari ücretteki bu düşüş AGİ ile çözülmüştü. Şu anda brüt ücretten anlaşanlar yine brüt olarak hesaplanacak maaşları üzerinden vergi ödemeyecekleri için bir avantaj elde edecekler. Asgari ücretin üzerinde maaşları varsa asgari ücret kadar kısımdan vergi ödemeyip kalan kısım için vergi ödeyecekler

5)Asgari ücret üstünde maaş alanların vergi dilimleri nasıl tespit edilecek?

Asgari ücretin yıllık miktarı olan 60.048 TL için vergi dilimi sıfır olarak hesaplanacak. Bunun üzerindeki yıllık kazanç için yeni bir vergi dilimi oluşturulacak. Böylece çalışanlar daha az vergi ödeyecekler. Örneğin 8 bin lira brüt ücreti olan bir çalışanın 5 bin liralık brüt ücretinden vergi alınmazken 3 bin liralık brüt ücreti üzerinden vergi matrahı oluşturulup vergi hesaplanacak. Bunun için yasal düzenleme gerekiyor. Gelir vergisi dilimleriyle ilgili yasanın detaylarını beklemek gerekiyor.

6) Vergi dilimleri hemen uygulanacak mı?

Vergi dilimleri için hızlı bir yasal düzenleme yapılacak. Bu düzenleme ile yeni vergi dilimleri 2022 yılı ile birlikte uygulanacak. Aralık sonuna kadar 2021 vergi dilimleri geçerli olacak.

7)Yeni asgari ücret tazminatlara nasıl yansıyacak?

Ocak ayından itibaren kıdem tazminatları son brüt maaş üzerinden hesaplanacağı için işten ayrılanlar için hesaplamada yeni asgari ücretin brüt rakamı olan 5.004 lira geçerli olacak.

8)Asgari Geçim İndirimi nasıl hesaplanacak?

Asgari ücret üzerinde bir vergi kalmadı. Dolayısıyla vergi ödendiği için yapılan iade anlamına gelen Asgari Geçim İndirimi de ortadan kalkmış oldu. Böylece asgari ücretli için AGİ ve vergi olmayacak. Ancak bunu üzerinde maaş alanlar için aldıkları fazla miktar üzerinden vergi ve AGİ hesaplanabilecek.

9) Evli, çocuklu asgari ücretliye AGİ var mı?

Asgari ücret vergi dışı bırakıldığı için bir vergi ödemesi olmayacak. Dolayısıyla vergi iadesi anlamına gelen Asgari Geçim İndirimi de uygulanmayacak. Yani vergi iadesi ödemesi AGİ yapılmayacak. Şu anda apartman görevlileri için uygulanan vergisiz asgari ücrette de sadece prim kesintileri yapılıyor ve vergi bulunmuyor. Dolayısıyla apartman görevlileri AGİ almıyor. Şimdi tüm asgari ücretliler için bu geçerli olacak.

10)Asgari ücretin üstünde alanlar için AGİ ödenecek mi?

Şu anda yapılan açıklamaya göre tüm maaşlarda Asgari Ücret kadar kısım vergiden muaf tutuluyor. Dolayısıyla bunun üzerindeki maaşlardan bir vergi matrahı oluşturularak vergi belirlenecek. Burada vergi ödeneceği için iadesi de mümkün olacak. Yani asgari ücretin üzerindeki kısım için AGİ hesaplanabilecek.

11) AGİ değişikliği memurları etkiler mi?

Bu konuda bir netlik yok. Bakanlığın hazırlayacağı düzenlemeyi beklemek gerekiyor.

12) Yüksek maaş alanların AGİ'si de çocuk durumuna göre mi belirlenecek?

Asgari Geçim İndirimi daha önce nasıl hesaplanıyorsa aynı yöntem uygulanacak. Dolayısıyla asgari ücretin üzerindeki kısım için ödenen vergiden iade edilecek tutar işçinin medeni durumu ve çocuk sayısına göre değişecek.

13)Apartman görevlileri için ayrı asgari ücret hesaplanacak mı?

Daha önce apartman görevlileri vergisiz asgari ücret alıyorlardı ve onların ücreti daha fazla oluyordu. Örneğin 2021 yılında 2.825 lira olan asgari ücret apartman görevlilerine 3.040 TL olarak ödeniyordu. Şimdi tüm çalışanlar için vergi kalktığından apartman görevlileri için ayrı bir hesap yapılmayacak.

14) İşverene destek yok deniyor bu doğru mu?

Doğru değil. İki türlü destek olacak. birincisi brüt ücretin artırılmasında 10 puanlık (yüzde 40 arttı) bir destek söz konusu. Dolayısıyla primler hesaplanırken 10 puanlık avantaj sağlanacak. Buda işverenin maliyetini aşağıya çekecek. Ayrıca vergi kalktığı için işveren kişi başı 700 liraya yaklaşan bir gelir vergisinden de muaf olacak. ayrıca bu vergi desteği asgari ücretin üstünde maaş alanlar için de geçerli olacağından destek tüm çalışanları kapsayacak.

15) İşveren asgari ücret dışında zam yapmazsa işçinin hakkı var mı?

Eğer sözleşmede her yıl zam yapılacak diye bir madde varsa işveren buna uymak zorunda. Eğer yoksa yasalarımızda işverenin zam yapma mecburiyeti yok. Sadece asgari ücretin altında maaş veremiyor.

TÜM ÇALIŞANLARIN ÜCRETLERİNDE ARTIŞ OLACAK

Asgari Ücret Komisyonu’nda müzakere edilerek benimsenen “tüm çalışanların asgari ücrete olan kazançlarının vergi dışı bırakılması” kararı, Asgari Ücret dışındaki ücretlere de olumlu yansıyacak. Düzenlemenin etkilerini anlatan Türk Metal Sendikası Başkanı ve Türk-İş Genel Sekreteri Pevrul Kavlak, “Asgari Geçim İndiriminin (AGİ) kaldırılmasından dolayı kimsenin ücretlerinde düşüş olmayacak. Tam tersine Gelir Vergisi düzenlemesi sayesinde tüm çalışanlarımızın ücretlerinde artış olacak” diye konuştu.

AGİ’DEN KAYIP OLMAZ

Hürriyet’e konuşan Kavlak, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Türk-İş ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında varılan mutabakatın çalışma hayatına yansımalarını anlattı. Asgari Geçim İndirimi’nin (AGİ) artık olmayacak olmasının ücretlere ve maaşlara olumsuz yansımayacağını belirten Kavlak, “Çünkü AGİ, medeni duruma ve çocuk sayısına göre değişiklik gösteren, tüm çalışanların asgari geçimini sağlayacak gelirinin vergi dışı bırakılmasıdır. AGİ, Gelir Vergisi’yle ilgilidir. Bu nedenle Gelir Vergisi’yle ilgili düzenleme yapılıp, asgari ücrete kadar olan kazançlardan Gelir Vergisi sıfırlanınca, AGİ’ye de gerek kalmıyor. AGİ zaten Gelir Vergisi’nin bir kısmının çalışana geri ödenmesiydi. Şimdi ise, ücret ve maaşlarda Gelir Vergisi’nin asgari ücrete kadar olan kısmı tamamen sıfırlanıyor. Dolayısıyla AGİ’den dolayı hiçbir kayıp yaşanmayacak, ücretler düşmeyecek. İlk olarak bu kafa karışıklığını düzeltelim” ifadelerini kullandı.

ARTIŞ SAĞLAYACAK

Tüm ücretlerde asgari ücrete kadar olan kısmın gelir vergisi dışında bırakılmasıyla birlikte ücretlerde artış olacağını kaydeden Kavlak şunları anlattı:

“Hiçbir değişiklik olmasa bile, sadece bu düzenlemenin etkisiyle bekâr çalışanların ücretlerinde 300 TL, evli ve bir çocuklu çalışanlarda ise 169 TL düzeyinde bir artış olacak. Ayrıca gelir vergisinde birinci dilim, yıllık brüt asgari ücret miktarına çekildi. Bu da işverenleriyle brüt anlaşma imzalayan çalışanları yakından ilgilendiriyor. Bu çalışanlarımızın da ücretlerinde yüzde 4.1’den başlayıp, yüzde 7.6’ya kadar değişen oranlarda artış olacak. Dolayısıyla asgari ücret artışından dolayı kimsenin kaybı olmayacak, tam tersine olumlu yansımalarını göreceğiz. Ama tabii bu düzenlemeyle ilgili uygulama detaylarının TBMM’ye sevk edilecek yasa teklifiyle netleşmesi gerekiyor. Biz de bu yasa teklifini bekliyoruz.”

İŞSİZLİK MAAŞI VE YAŞLILIK AYLIĞI DA ARTACAK

1 Ocak’tan itibaren geçerli olacak asgari ücretin 4 bin 253 liraya yükseltilmesi, işsizlik maaşından yaşlılık aylığına kadar birçok ödemeyi de yakından ilgilendiriyor. İşsizlik ödeneğinin en düşük miktarı brüt asgari ücretin yüzde 40’ı, en yükseği ise yüzde 80’i kadar veriliyor. Buna göre 2022 yılında en düşük işsizlik maaşı 2 bin 130 lira, en yüksek işsizlik maaşı da 4 bin 260 lira olacak. Bunun yanı sıra yine asgari ücrete göre belirlenen yaşlılık aylığı 2021’deki 864.89 lira seviyesinden bin 301 TL’ye çıkacak. Engelli aylığı da bin 35 TL’den bin 558 TL’ye çıkacak. Genel Sağlık Sigortası primleri de asgari ücret artışından etkilenecek. GSS primi 2021’de 107 iken, 2022’de 161 lira olacak