عقل قليل النظر
وعقل حديد البصر
Aklün kelîl ün nazar,ve aklün hadîd ül basar.
Akıl bir açıdan iki çeşittir, birincisi meâş
ikincisi de meâd aklı.
Yani dünyevî akıl ve uhrevî akıl.
Meâş aklı, kısa görüşlü bir akıldır,bu akıl sadece dünya için çalışır,bedene
hizmet eder,bu akıl, bedenin zevk ve sefası ile ilgilenir.
Meâd aklı ise keskin bakışlı,uzun görüşlü sonucu baştan gören ve ona göre tedbir alandır.
Meâd aklı kalb ve kalbin safası ile ilgilenir
Kalbin en bariz ve bilinen( bir çok kimse
tarafından da pek bilinmeyen) hastalığı
yüce Allah'tan başkasına bağlı olması
ve mâsivâ'ya kaymasıdır, kişi bu hastalığın farkında değilse bir dert, farkında olup da bu hastalığın çaresini aramazsa ayrı dert.
Meâş aklı bu hastalığı
bilmez,dert de edinmez,
bunu bilecek ve tedavisi için çaba sarf edecek olan meâd ( ahiret) aklıdır.
Başka bir ifade ile dünyevi akıl,kalb hastalıklarını ve âhiret icin azık toplamayı dert edinmez .
Uhrevî akıl ise,ahiretin bir tarlası olan dünyaya, ahiret sermayesi ve azık toplama yeri diye değer verir, yüce Allah'a iyi kulluk yapmak için sağlam ve sağlıklı bir bedeni de arzu eder.
Meâd(ölüm ve ötesi) aklın kazanılması ve her an görevini yerine getirmesi için sürekli ölümü,ahiretin ahvâlini,
merhalelerini tefekkür ve tezekkür etmelidir. Ahireti sürekli düşünen, âhirete azık toplayan âgâh ve uyanık insanlardan ve bu kabilden olan,ilim,zikir meclislerinden uzak kalmamalıdır.
Herkes kendini daha iyi bilir, taşıdığı aklın hangi çeşit akıl olduğunu da bilir,bu akıl, onu nereye ve ne tarafa çekiyor, aklı, kötülüğü çokça emreden nefsine gâlib mi geliyor yoksa o nefse mağlub mu oluyor kendisi bilir.
Allahım! Aklımızı meâd aklı eyle, aklımızı nefsimize galiba öyle, bize lütfettiğin nimetleri bizden çekip alma nimetlerine şükretmeyi ve bu nimetleri vesile kılarak sana manen yaklaşmayı bize ve bütün iman ehli olan kardeşlerimize nasib eyle.Âmîn
Ahmet ÖZKAN
Emekli Müftü
18 Ocak 2024 Perşembe
