Merhabalar değerli okurlar.
Yaklaşık 2 yıl önce “Neden Seydişehir tarihi sosyal medyada yeterince anlatılmıyor” diye kendi kendime sorarken başladı ‘Eski Seydişehir’in yolculuğu. Daha sonra bu yolculuk "Eski Konya" ile devam etti. Bu yolculukta farklı sosyal medya platformlarında kurduğum ‘Eski Seydişehir’ sayfalarında bugüne kadar Seydişehir tarihine dair 400’ün üzerinde paylaşım yaptım. Bundan sonra sizlerin de teveccühü ile Seydişehir ve Konya tarihinin gizli kalmış yönlerini buradan sizlere de aktarmaya çalışacağım…
Konya'da hoşgörünün en güzel örneklerinden bir fotoğraf. Müslüman Hristiyan ve Ermeni din adamları bir arada 1873
Miladı 1891 yılında bir grup gayrimüslim vatandaş Seydişehir’ de bir mahalle kurmak istediklerine dair istekte bulunarak yetkili makamlara bir dilekçe ile başvurmuştu.
Peki, kimdi bu gayrimüslim vatandaşlar?
Bu sorunun cevabını geçmişi 5000 yıl öncesine kadar dayanan antik bir kent olan, bugün ise Selçuklu Belediyesi tarafından restore edilerek şirin bir tarih ve turizm merkezine dönüşmüş Sille Mahallesi, Sille Müzesi’nde buldum. (Bana bu konuda yardımcı olan Müze sorumlusu Sercan Yayla Bey’e müteşekkirim)
Seydişehir’de bir mahalle kurmak isteyen gayrimüslimler Yahudi veya Ermeni’ler değil yüzyıllardır Sille de yaşayan Ortodoks Karaman Türkleri idi. Evet Türkler.
Peki nasıl?
Tarihte Konya ve çevresi Müslümanlar ile Bizans arasında yaşanan birçok mücadeleye sahne olmuştur. Halep Hükümdarı Seyfüddevle M. 963 yılında Tarsus’tan Konya’ya kadar uzanan topraklara akınlar yapınca Bizanslı Leannes karşı taarruza geçerek Adana’ya kadar gelmişti. İşte bu Bizans taarruzundan kaçamayan Müslümanlar ve Türkler Hristiyanlığı kabul ederek Bizans tebaası olmak zorunda kalmışlar o zamanki adı ile Karaman Eyaleti olarak bilinen Konya’nın çeşitli yerlerine imparator tarafından iskan edilmişlerdi
Yerel kıyafetleri ile Silleli Kadınlar
Türkçe’den başka bir dil bilmeyen ve Grek harfleri ile Türkçe yazan, ibadetlerini Türkçe yapan bu gayrimüslim vatandaşlar Ortodoks mezhebini benimsemiş oldukları halde Rum değil, ‘Karamanlı’ olarak adlandırılıyorlardı
1073 yılında Müslüman Türklerin Konya’ya gelmesi ile birlikte bu gayrimüslimler Sille’ye yerleştirilmiş, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’ da Sille’yi vakıf köyü ilan etmişti. Zamanla buraya yerleşen Müslüman Türkler ile birlikte Sille, farklı kültürlerin bir arada yasamasına dair en güzel örnekleri sunan bir kasaba halini almıştı
Her biri zanaat erbabı ve tüccar olan Silleli gayrimüslimler özellikle 18 YY’ nin sonundan itibaren farklı kazalardan toprak satın almaya ve göç etmeye başlamışlardı. Sillelilerin en çok rağbet gösterdiği kaza ise Seydişehir’di.
1808’ de tüccar Eci, 1809’da tüccar Eksafi ve Yorgi, 1810 da Tucca Hacı İlya, 1811’de Sakal Kazıyanoglu İlya, 1863’de Gökbafisoğlu Kalpo, 1872’ de Tuccar Babi, 1879’da Hacı Viyanoş oglu Yordanaki, 1882’de Dülger Vasil, 1887’de Hacı İstefan oglu Yovanaki, 1889’da Kunduraci Simyon ve oglu Bedos, 1891’de Terzi Sava, Terzi Yorgi, 1906’da Sava oglu Yovani, 1908’de Silleli Hapo, 1910’da Gökbaş İlya Seydişehir’ e göç eden ve Seydişehir’in ticaret hayatında da etkin rol alan Silleli gayrimüslimlerden yalnızca birkaçıydı.
1897 yılında Sille’li Hritoni oglu Yorgi’nin Seydişehir’de 173 dönüm arazisinin bulunması Sillelilerin, Seydişehir’de nasıl bir ekonomik güce sahip olduklarının en çarpıcı örneğidir.
Nitekim Sille’den Seydişehir’e devam eden bu göç akını yüzyılın sonlarına doğru daha da artmış ve Silleli gayrimüslimler 1891 yılında verdikleri bir dilekçe ile 25 hane inşa edebilecekleri bir mahalle kurulması için gerekli iznin verilmesini talep etmişleridir
Peki, Sillelileri Seydişehir’e çeken sebepler nelerdi?
Seydişehir’de bu kadar kalabalık bir nüfusa sahip olan Silleli gayrimüslimler bugün neredeler?
Bu soruların cevaplarını haftaya yazı dizimizin devamında vermeye çalışacağız.
Haftaya görüşmek dileğiyle...
Muhammed Kemal ERDEM
*Yazıda yararlanılan kaynakların listesi yazı dizimizin sonunda verilecektir
