Her şeyi yoktan var eden Allah, yaratığı âlemlerde zerrelerden kürelere ne varsa hepsinin varlığını ve varlığının devamını adını ‘Sünnetullah’ koyduğu değişmeyen, bozulmayan sapasağlam bir yasaya bağlı kılmıştır ki bu var oluş yasasının esası harekettir.
Kâinattaki her varlığın her an hareket halinde olması bu yasaya kayıtsız şartsız itaatin gereğidir.
Bu nedenle gün geçer, devran döner; bir şey biterken yeni bir şey başlar; biri doğarken biri ölür. Bu hareketliliği izleme imkanı bulduğumuz âlem Dede Korkut’a göre ‘Gelimli gidimli dünya’, Aşık Veysel’e göre ‘iki kapılı bir han’dır nihayet.
Miladi takvime göre aralık sonları ile ocak başlarında acısıyla tatlısıyla, getirisiyle götürüsüyle geçip giden yıllara, adını ezber ettiğimiz biri daha eklenirken bir yenisinin de eskimek üzere taptaze bir başlangıç yaptığı konuşulur; iyi dilek ve temenni mesajları dolaşıma sokulur bilip durduğumuz üzere. Biten şimdilik unutulmazları ile anılsa da bir süre, geçip giden her şey gibi olacaktır elbet onun da akıbeti.
Başlamak, bitmek…
Bu sabah arkadaşlarımdan biri şu mesajı paylaşmış: “Bizi yılın başı veya sonu değil, yolun sonu ilgilendiriyor. Allah sonumuzu hayırlı, güzel etsin…”
Bu güzel duaya ‘Amin!’ diyenlere ben de katıldım; lakin bir taraftan da bu ‘baş-son’, gitmek- gelmek, ‘başlamak-bitmek veya bitirmek kavramları ve çağrışımları üzerine düşünüp literatürde neler var acaba diye küçük bir araştırma yapmaktan da kendimi alamadım.
Zaman dediğimiz şey dünü, bugünü ve yarınıyla kesintisiz akıp giden bir nehir gibi olunca bu akışta insanın takınacağı tavrın ne olması gerektiğine dair en manidar tavsiyeyi Mevlana Celaleddin’in yaptığını düşündüm:
“Her gün bir yerden göçmek ne iyi,
Her gün bir yere konmak ne güzel,
Bulanmadan, donmadan akmak ne hoş.
Dünle beraber gitti cancağızım,
Ne kadar söz varsa düne ait…
Şimdi yeni şeyler söylemek lazım…”
Dün bitti diye bir kenarda durup gidenin ardından övgüler düzmekle veya yasını tutmakla elimize bir şey geçmeyeceğine göre ne yapmak gerek?
Yapabileceğimiz en akıllıca iş, insanoğlunun binlerce yılın birikiminden süzüle süzüle bugüne taşıyıp geldiği tecrübelerden yararlanmak ise; huzurumuzun emaneti sahibine teslim edinceye kadar bunları gücümüz yettiğince içimize sindirip bir noktadan başlayarak harekete katılmaya bağlı olacağına inanmak olmalıdır.
Başlama konusuna nasıl bir anlam yüklediklerini görmek için hiç olmazsa birkaçına beraber bakalım:
“Hakikate giden yolda yapılabilecek iki yanlış vardır” demiş Budha: “Birincisi yolun sonuna kadar gitmemek ikincisi hiç başlamamak.”
Canan Tan “Her yeni başlangıç, yeni bir umudu da beraberinde getirir” derken antik çağın bilgelerinden Aristoteles de iyi bir başlangıcın işin yarısının yapılmış olması demek olduğunu kayıtlara geçirtmiş.
Aslolan hareket, hareket, hareket…
Bir Meksika atasözünde bu gerçek ifadesini bakın nasıl bulmuş:
Hareket anındaki bir karınca, duran bir öküzden daha çok iş başarır.
Simyacı adlı romanıyla meşhur Brezilyalı yazar Paulo Coelho için cesaret olmadan hareket gelmez:
“Birine hoşça kal diyebilecek kadar cesaretinizi toplarsanız hayat size yeni bir merhaba ile selam verir.”
Nazım Hikmet’e göre ne yapacaksak sadece ona odaklanmak gerek:
“Bazen önemli olmamalı gidecek olan ya da gelmeyen.
Çünkü bazen başlaman gerekir her şeye yeniden.”
Başlamak için ‘iyi bir gerekçe’ bulmaya çalışmak W. Scott’a göre vakit kaybıdır:
“Bir işe girişmek için iyi bir gerekçemiz yoksa ona başlamak için iyi bir neden var demektir.”
Mehmet Akif Ersoy, Kur’an ayetlerinde sıkça rastladığımız ‘yüsebbihu’ kelimesiyle vurgulu ‘tesbih kavramını en iyi anlayanlardandır:
“Kamer çalışmadadır, gökle yer çalışmadadır
Güneş çalışmadadır, seyyareler çalışmadadır”
Bu yazın finaline yakıştığını düşündüğüm bir özdeyiş de şu oldu:
“Kimse geçmişe dönüp yeniden başlayamaz ama herkes bugün yeni bir başlangıç yapıp sonu değiştirebilir.” Maria Robinson
Her yeni gün yeniden başlamak için Allah’ın kullarına lütfettiği bir servettir.
Rabbim her emanet gibi zaman emanetinin sorumluluğunu bilenlerden eylesin.
Selamların en güzeliyle…
Hacı Halim Kartal/ 02 Ocak 2023
