NASİHAT DEYİNCE

09 Temmuz 2020 13:32

İnsanın var oluşuyla birlikte gelişip yaygınlaştığını düşünüyorum nasihatin; çünkü insan olan her yerde ve her zamanda küçük büyük yanlışlıklar, hatalı davranışlar da var olmuş; kendini birilerinden sorumlu gören kimseler, anne- baba, öğretmen, yönetici birçok kimse beşeri münasebetlerde bir sorun yaşanmasın yahut bezer nedenlerle benzer olaylar bir daha olmasın diye ilk çare olarak nasihati görmüşlerdir kanaatimce.

Lokman?dan İmam Gazali?ye, Mevlana?dan Urfalı Nabi?ye, Yusuf Has Hacip?ten Şeyh Edebali?ye, Hacı Bayram Veli?den Karacoğlan?a büyük bir külliyat oluşturduğunu düşünebiliyorum nasihatlerin.

İmam Gazali?nin ?Eyyühe?l-veled? Ey Oğul adlı eseri hayatın hemen her alanını ilgilendiren öğütlerle doludur.Hemen hepsi ? Ey oğul? hitabıyla başlar. Mesela:

Ey oğul!

Sonu gelmeyecek arzular peşinde koşmak, sapıklıktır.

Başkasını kınayan ve hep kusur söyleyen adamın dostu olmaz.

Din süslerin en güzelidir.

Kuru gürültü, boş yere vakit harcamaktır.

Sarhoşluk insanlıktan uzaklaşıp şeytanlaşmaktır.

Yapılan bir akdi bozan kimse sırtına bir kin yüklenmiş olur.

Yumuşak söz büyüklerin ahlâkındandır

Ey oğul!

İçini dışından daha çok süsle: İçin Hakkın, dışın halkın baktığı yerdir.

Her yerde ve her zaman Allah'ı yanında hazır nazır olarak bil.

Allah nazarında seni utandıracak işi bırak. "

Böyle uzar gider çoğunun Kur?an kaynaklı olduğunu bildiğimiz bu nasihatler.

Atasözlerimiz bunlara uyup uymama konusunda kişiye ikinci bir yol bırakmaz:

?Atalar sözünü tutmayanı yabana atarlar.?diyerek sonucu baştan duyurur duyurmasına ya insanın nasihatlere uyma konusunda pek duyarlı olmadığı da şöyle dile getirilmiş atasözlerimizde : ?Bir musıbet bin nasihatten yeğdir.?

Cem Karaca?ya ait olduğunu zannettiğim bir şarkının şu sözleri de bazı şeylerin yaşanarak öğrenileceğini yahut iş işten geçtikten sonra yapılan öğütlerin anlamsızlığını dile getiriyor olabilir:

?Düştüm mahpus damlarına yol gösteren çok olur,

Toplasam o öğütleri buradan köye yol olur.?

Nasihatlerden daha önemli olanın bunların kim tarafından ne zaman yapıldığıdır şüphesiz. Yoksa nasihatten beklenen etki ters istikamette tezahür edebilir. Yani nasihat edenin duruşu kişiliği niyeti çok önemli. Nasihat eden Mevlana gibi Hacı Bayram Veli gibi özü sözü bir kimseler ise şöyle bir düşünür, irkilir dinleyen. Nasıl etkilenmesin şu sözlerdeki derinliğe bakın yüz yıllardır insanı sarıp sarmalayan:

?Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol

     Şefkat ve merhamette güneş gibi ol

     Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol

     Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol

     Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol

    Hoşgörürlükte deniz gibi ol

     Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol?

Hacı Bayram-ı Veli kendisinden nasihat isteyen Sultan Murat Han?a şunları söyler:

?Teb'an içinde herkesin yerini tanı ileri gelenlere ikramda bulun

İlim sahiplerine hürmet et

Yaşlılara saygı gençlere sevgi göster

Halka yaklaş fâsıklardan uzaklaş iyilerle dostluk kur

Hiç kimseyi küçümseme ve hafife alma

İnsanlığında kusur etme ?

Ya Akşşemsettin?in öğrencisi Fatih Sultan Mehmet?e söyledikleri? Aşağıdakiler de bunlardan bazıları:

?Her işe besmele ile başla. Temiz ol, daim iyiliği adet edin, tembel olma, namaza önem ver. Nimete şükür, belaya sabret. ?

?Dünyanın mutluluğuna mağrur olma. Ömrüm uzun olsun dersen, kimseye kızma, eziyet etme. Kimsenin nimetine haset etme. Senden üstün olan kimsenin önünden yürüme. Tırnağını asla dişinle kesme.?

?Çok uyumak kazancın azalmasına sebep olur.?

Şunlar da Hacı Bektaş-ı Veli?den:

?Asıl körlük nankörlüktür

Bir olalım, iri olalım, diri olalım

Dinine dizlerinle değil, kalbinle bağlan

Doğruluk dost kapısıdır.

Düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu

Eline, beline, diline sahip ol!

Ellerin kâbesi var, benim Kâbem insandır

En büyük keramet çalışmaktır

Erkek, dişi sorulmaz, muhabbetin dilinde
Hak?ın yarattığı, her şey yerli yerinde
Bizim nazarımızda, kadın erkek farkı yok
Noksanlık, eksiklik senin görüşlerinde

Göze nur gönülden gelir

Hak güneşten daha zahirdir

Her ne ararsan kendinde ara.

İki nesne en büyüktür: Bilgi ve yumuşaklık Bilgi ile doğruya yol görünür, yumuşaklık ile insanlara katlanılır

İlim, hakikate giden yolları aydınlatan ışıktır

İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır

İncinsen de incitme ?

İnsanoğlu için en kutsal ibadet çalışmak, doğruluk ve insan sevgisidir

İslamın temeli ahlak, ahlakın özü bilgi, bilginin özü akıldır

Kadınları okumayan milletler yükselemez

?Dinle sana bir nasihat edeyim- Hatırdan gönülden geçici olma? diyen Karacoğlan?a,

?Nasihatim sana herzeyle iştigali bırak- Adamlığın yolu nerdeyse bul, girmeye bak? diyen M: Akif?e söz uzayıp gidiyor; ancak hepimizin nasihatten ziyade örnekliğe ihtiyacımızın olduğu da bir gerçek.

Her biri derin bilgelik ürünü olan bu sözleri bütün zamanlarda ve mekanlarda yüreklerimize nakış nakış işlememiz gerektiğini düşünüyorum. Sahibi olmakla övündüğümüz medeniyetin temellerinde harcı olanları hem rahmetle analım, hem de gönüllerimizde yaşatalım.

Yorumlar

Yorum Gönder 0

Adınız

Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Seydişehir Haber | seydisehirhaber.com

NASİHAT DEYİNCE