Düz liseler kaldırıldı. Meslek liselerinin kapasitesi ve çeşitleri artırılmadı. Anadolu liselerinin sınıflarındaki öğrenci sınırı yüzünden liselere yerleşemeyen öğrenciler ne olacak?
Medyada tartışılan konu bu.
Yeniden düz lise açılsın, meslek liselerine düz lise sınıfları açılmalı gibi fikirler var.
Sorulması gereken soru şu:
“Düz liseler öğrenciye ne kazandırır?
Ortaokulda okuduğu bilgileri biraz genişleterek tekrarlamak öğrenciyi hayata hazırlar mı?”
Düz liseleri bitiren öğrencilerin üniversiteye girme oranı % 10- 15 idi.
Bazı liselerin hiçbir mezunu üniversiteyi kazanamıyordu. Böyle okullara ihtiyaç var demek akla ziyan bir şey.
Prof. Osman Çakmak’ın çarpıcı bir örneği var:
“Bir ayakkabı fabrika açsanız ve ürettiğiniz ayakkabıların % 10’unu satsanız kalanı depoları doldursa o fabrikayı açık tutar mısınız?”
Düz liselerin durumu bu idi. Bir başka ifade ile düz liselerin öğrencinin % 90’ının dört senesini çalıyordu, öğrenci oyalama okulu idi.
Üniversitelerin kapasitesi kadar öğrenci Anadolu liselerine gitmeli, diğer öğrenciler hem lise okumalı hem de bir meslek öğrenmeli.
Düz liseler dersanelere çok öğrenci gönderiyordu. Dersaneniz varsa düz liseleri savunmanızın bir mantığı olabilir. Unutulmaması gereken şey şu:
Dersaneler üniversiteye girebilecek öğrenci sayısını artırmaz ve azaltmaz.
MESLEK LİSELERİNE GİTMEK İSTEMEYEN ÖĞRENCİLER
En çok büyütülen problem şu:
“Meslek liselerine gitmek istemeyen öğrenciler ne olacak?”
Öğrenciler neden meslek lisesine gitmek istemez, anlamıyorum.
Okula gitmenin amacı ne?
Okul insana hem entelektüel bakış açısı kazandırır hem de bir meslek sahibi yapar.
Düz liseler öğrenciye meslek de öğretmiyor üniversite de kazandırmıyor.
Anadolu lisesini kazanamayan öğrenci alnı açık, başı dik yaşamak için bir meslek öğrenmeli; bunun için meslek lisesine gitmeli.
Günümüzde üniversite diploması da bazen bir meslek kazandırmıyor. En iyisi meslek öğrenmek ve dört yıl lise okurken meslek sahibi olmak.
Üstelik meslek liselerinin önü açıldı. Eskisi gibi katsayı engeli yok. Öğrenci isterse meslek lisesini bitirdikten sonra üniversite sınavına girebilir ve kazanırsa üniversite okuyabilir.
Meslek liseli öğrenci iki yıllık meslek yüksek okullarına sınavsız girebiliyor. İki yıllık da olsa yüksek okul okumak iş bulma konusunda iyi bir avantaj.
Meslek liseli kariyer yapmak isterse meslek yüksek okulundan sonra dikey geçiş sınavlarına girer ve kazanırsa üniversite okur. Hatta meslek lisesini bitirdikten sonra mesleğine göre iş bulur. Sonra da çalışırken üniversite sınavlarına girip açık üniversite okuyabilir.
MESLEK LİSELERİ ÇEŞİTLENDİRİLMELİ VE KALİTESİ ARTIRILMALI
Asıl sorgulanması gereken konu, meslek liselerinin ve meslek yüksek okullarının kalitesi.
Milli Eğitim Bakanlığı, ülkenin her yerindeki meslek liselerinden birbirine az çok benzer bölümler açıyor. Hâlbuki Sinop ile Antalya, Edirne ile Kars aynı meslekte insan istihdam etmez. Ülkenin değişik yerlerinde farklı iş kolunda çalışacak insana ihtiyaç var.
Bu sebeple meslek liseleri yerelleştirilmeli.
Büyük şehirlerde belediyeler meslek kursları açıyor, meslek liselerinin açığını kapatmaya çalışıyor.
Meslek liseleri büyük şehir belediyelerine devredilmeli. Böylece illerin yerel ihtiyaçlarına göre meslek liselerinde bölümler açılır ve meslek lisesi mezunları kolay iş bulur. O zaman meslek liseleri tercih edilen okullara dönüşür.
Sağlık meslek liseleri şimdilerde çok tercih ediliyor. Sebebi, bu okullardan mezun olanların kolay iş buluyor.
Meslek liseleri ve meslek yüksek okullarında eğitim kalitesi sorgulanmalı ve kalite yükseltilmeli. Bu okulların bölümleri, piyasadaki iş kollarına göre zenginleştirilmeli.
Bu okullar, piyasanın aradığı elemanı yetiştirmeli.
Daha da önemlisi meslek yüksek okulları, piyasalarda yapılan işlerin kalitesini artıracak elemanlar yetiştirebilmeli.
Meslek okulları, belediyeler ve piyasalar birlikte çalışmalı.
