Geçen haftaki yazımızda Torosların çok bilinen yabanibitkilerinden bazılarını sizlere tanıtmaya çalışmıştık. Buhafta yine Toroslarda çokbilinen yabani meyvelerden, bizim bildiklerimizden bazılarını sizlere tanıtmaya çalışacağız.
Torosların Seydişehir bölümünde de dağa çıkan birçok insan, kendiçapında bildiğiyabani meyveleri toplamaya çalışır. Toroslar, bölge itibari ile bitki ve yabani meyveler çeşidi bakımından oldukça zengin bir bölgedir. Sonbahar aylarında bu yabani meyveler garipguraba kişilertarafında toplanır ve satılır. Bu meyveler pazar yerlerinde çok rağbet görmeseler de bunları tanıyanlar tarafından talebi olan ürünlerdir. Doğadan kendi elleriyle toplamahazzını yaşamak isteyenler tarafından da sıklıkla toplanır ve tüketilirler. İnsan sağlığı açısından son derece faydalı olan ve hiçbir kimyasalilaç ve gübre kullanılmadan yetişen organik nimetlerdir.
Sumak;
Anadolu’nun bazı bölgelerinde yetişen ve çalı gurubundan olan bodur bir ağacın meyvelerinin kurutulup toz haline getirilmesiyle elde edilir.Ekşi bir tadı olan veAdana Bölgesinde“ekşilik” olarak adlandırılan bu bitkinin gerçekten de ekşi bir tadı vardır. Sumağın elde edildiği ağaç, sonbaharda rengi ile doğaya ayrı bir görsellik katar ve küme halindebulunduğu yer, kilometrelerce uzaklıklardan fark edilir.
Fazla kullandığında kabız edici bir etkisi vardır. Kan kesici özelliğiyle antiseptik etkiye sahip olan bu ürün, yünlü kumaşların boyanmasında da kullanılır. Boğaz ve diş etleri hastalıklarında da gargara halinde kullanılır.
İshali keser.Ateş düşürücüdür. Hazmıkolaylaştırır. Fazlası kabızlık yapar. Mikropöldürücüdür. Ekşi tadıyla iştah açıcı bir baharattır. İdrar kaçırma hastalığında faydalıdır. Sumak süper antioksidan gücüne sahiptir. Tanesumak, demlenip suyu içilirse zehirlenmelerde faydalıdır.Kandaki şeker oranını düşüren sumak, şeker hastaları için yararlıdır.Damarları büzerek kanamayı durdurmaya yardımcı olur. Bu etkisi ile kanamalarda faydalıdır.
Bardakla okul önlerinde satılan alıç;
Merkezi yerlerde okulların açılması ile okul önlerinde bardak ile satılan ve bölgede en çok tanınan yaban meyvesidiralıç. Cebinde alıç alacak harçlığı varsa kendini mutlu hisseden öğrencilerin çok sevdiği bir yaban meyvesidir.
Alıç meyvesi geçmişten günümüze kadar birçok sağlık sorunun tedavisinde şifa niyetine kullanılmıştır. Son yıllarda kalbin dostu olarak da ün yapmıştır.Dikenli bodur ağaçlarda yetişen alıcın bir çok çeşidi bulunmaktadır. Alıcın, kırmızısı, turuncusu ve sarısı bulunmaktadır. Bölgemizde en fazla sarı alıç mevcuttur.
Eskiden ilaç niyetine kullanılan alıç, şimdilerdesirkesi marmeladı yapılarak da satılmaktadır.
Yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda alıç meyvesinin çekirdeklerinin sakinleştirici etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan diğer bir bilimsel araştırmalarda ise alıç meyvesinin yüksek tansiyonu düşürücü etkisi, aynı zamanda şeker hastaları için tansiyonu dengeleyici etkisi olduğu söylenmektedir.
.jpg)
Arabaşı çorbalarına limon yerine dağ eriği;
Anadolu’da özellikle kış aylarının vazgeçilmezi arabaşı çorbasında limon yerine kullanılan bir yabani meyvedir dağ eriği… Ekim ayında bölge halkı tarafından toplanıp kurutularak kışın çorbalarda bamya yemeğine ekşilik vermesi için de kullanılır.
Acı baharda tane ile satılan bu meyve eriklerin yabanisi, limon ekşisi veren ve içerisinde zengin “C” vitamini bulunduran da bir meyvedir.
Yabani Armudu (ahlat);
Yerine göre, yoz armut, çakıl armut,ahlat gibi isimlerle de bilinir. Hemen hemen Anadolu'nun her yerinde bulunanbir ağaç ve meyvesidir.
Adından da belli olduğu gibi yabani armut; dağlarda, orman ve bozkırlarda rahatlıkla yetişebilen bir meyvedir. O kadar çok çeşidi var ki,yetiştiği çok az bir alanda çok farklı çeşitlerini görmek mümkündür. Bunların kimisi; çok lezzetli, kimisi biraz daha az tatlı, kimisi kumlu, kimisi gibi kimi taş gibi sert ve ekşi, kimisi yemyeşil, kimisi simsiyah, kimisi de sarı renkte olabilir. Bunlardan siyahlaşmış halde olanları tam olgunlaşmış halde olanlarıdır. Bazı bölgelerde ekmeğini yaptıkları bazı bölgelerde kurutarak kavut yaptıkları bazı yerlerde turşu kurarak tüketildiği de bilinmekte.
İtburnu (Kuşburnu)
Seksenli yıllarda popüler olan halk arasında it burnu olarak adlandırılan C vitamini bakımından son derece zengin toplaması dikensi çöğürlerden dolayı oldukça zahmetli bir meyve.
Zahmetli olmasından dolayı halk tarafından fazla toplanmayan pazarlarda satılanların tercih edildiği bir yaban meyvesi it burnu.
Özellikle Seydişehir yaylacık mahallesi bölgesinde yetişen itburnular rengi, kalibresi, tadı , aroması ile diğer bölgelerdeki yetişenlerden daha çok farklı olduğu göze çarpar.
Zahmetli bir işlemden sonra reçel ve marmelat olarak harika tadı ile c vitamini deposu kışın mutlaka her evde bulunması lazım derim.
Böğem, çakal eriği;
Böğemeriği, ekşi bir meyvedir.Limon ve sirke yerine yemekleri tatlandırmak için kullanılır. Meyve olgunlaşınca marmelatıda yapılabilir: Midenin dostudur. Meyvesi kabız yaptığı halde çiçekleri kabızlığı önler. Çakal eriği aynı zamanda ergenlik sivilcelerinin de merhemidir.
Anadolu’da dağlarımız yaban meyveleri bakımından o kadar zengindir ki, burada tek sayfada onları anlatmak bile yetersiz kalır. Şimdilik bu kadar… İnşallah diğer zamanlarda diğer yaban meyvelerini de anlatmaya devam ederiz.
