SEYYİD HARUN VELİ’NİN KONYA’DA İKİ YIL KONAKLAYIP, İBADET ETTİĞİ TAŞ MESCİT

SEYYİD HARUN VELİ’NİN KONYA’DA İKİ YIL KONAKLAYIP, İBADET ETTİĞİ TAŞ MESCİT

Merhabalar değerli tarih dostları

Soyu Peygamber Efendimizin soyundan gelen Seyyid Harun Veli,  Horasan’ da emir iken kulağına gelen  ”Ya Harun Rum’a çık. Karaman’da Küpe Dağı’nın canibine bir şehir kur.” sesi üzerine yaklaşık kırk kişiden oluşan kafile ile Horasan’dan Seydişehir’e gelerek, çiğdem tepesi üzerine Seydişehir’i kurmuştur.

Seyyid Harun Veli’ nin Horasan’dan Seydişehir’e olan bu yolcuğunundetaylarını Seyyid Harun Veli’nin dokuzuncu kuşaktan torunu Şeyh Musa’nın 1554 yılında yazdığı ”Malakalat-ı Seyyid Harun Veli” adlı eserden öğreniyoruz. Esere göre Seyyid Harun Veli Horasan’dan çıktıktan sonra İlk olarak Bağdat’a gelir ve kırk gün burada kalır.Ardından Anadolu’ya geçer ve Selçuklu Başkenti Konya’ya gelir. Hacı Ferruh Mescidi’nde, (Bugünbilinen isimleri ile Taş Mescit veya AkçagizlenmezMescidİ)  iki yıl konaklar ve ibadet eder.

Esere göre Mevlana Celeddin Rumi ve Hoca Fakih vefat etmeden önce sevenlerine “ Benden sonra Horasan’dan bir büyük evliya gelecek”diyerek Seyyid Harun’un geleceğini Konyalılara vasiyet etmiştir. Konya halkı vasiyet edilen kişinin Seyyid Harun Veli olduğunu anladıktan sonra kendisine yoğun bir ilgi göstermiş, Konya’dan göndermek istememiş fakatSeyyid Harun ilahi bir emir üzere yola çıktığını ve yola devam etmesi gerektiğini söyleyerekKonya’dan ayrılmıştır.

Seyyid Harun Veli’ ninKonya’da konakladığı bu iki yıl süresiiçinde neleryaptıği, kimlerle görüştüğüveyaniçin bumescidi seçtiği konusunda eserde herhangi bir bilgibulunmuyor. Fatih Sultan Mehmet dönemi kayıtlarındanburada mescit ile birlikte bir kütüphane ve mektep bulunduğu ve mütevellisinin SeyyidMahmudisminde bir zat olduğunu biliyoruz. Seyyid Harun Veli Konya’ya geldiği zaman da buradaseyyidlerin görevli olabileceğinivekütüphaneden faydalanmak maksadıyla bu mescidi tercih etmiş olabileceğini düşünebiliriz.

Seyyid Harun Veli’nin Konya’da konakladığı yıllarda Selçuklu tahtında Sultan II. GıyaseddinMesud oturuyordu. Seydişehir’in bugun adı Madenli, eski adı Mesudiye köyü de adını, II.GıyaseddinMesud’dan almıştır. GıyaseddinMesud köyde konakladığı için adı köye verilmiştir. Seyyid Harun Veli ile II. GıyaseddinMesud’un bilinen bir ilişkisi olmasa da böyle ilginç bir ortak noktaları olduğunu söyleyebiliriz.

Konya merkez Meram ilçesi, Uzunharmanlar caddesi üzerinde bulunan mescit, Anadolu Selçuklu sultanı İzzeddin Keykavus döneminde hazineden sorumlu Emir Hacı Ferruh tarafından 1215 yılında yaptırılmıştır. Merhum İbrahim Konyalı’nın naklettiğine göre,Hacı Ferruh bu mescidi yaptıracağı zaman mimar Ramazan Efendiye ;“Bana tamamı taştan bir mescit ve mektep yap. Taşlar birbirine öyle intizamla kenetlensinki hiç bir yerine akçe bile gizlenemesin”demiş bu hikâye üzerine mescidin adıAkçagizlenmez Mescidi olarak anılmıştır.

Selçuklu Sultanı AlaaddinKeykubatkış aylarını Antalya ve Alaiye’de geçirirdi.Antalya ‘ya Beyşehir üzerinden gider vegöl kıyısındaki Kubadabad Sarayı’nda konaklardı. Konya - Antalya arasındagiden deve kervanları da  üzerindebirçok kervansaray bulunan bu ticaret yolunu takip ederdi. Konya’dan Seydişehir’e de bu yol üzerinden ulaşılırdı.

Seyyid Harun Veli ise, bu güzergâh yerine o yıllarda Botsa, Detse, Klistragibi köylerindegayrimüslimlerin yoğun olarak yaşadığı Hatunsaray Nahiyesi üzerinden Seydişehir’e gelmeyi tercih etmiştir. Yolüzerindebulunan gayrimüslim beldelerini irşat ederek,  zaviye ve mescitler inşa ederek, yıllar süren yolculuk sonrası Seydişehir’e ulaşmıştır.

SeyyidHarun Veli’nin sadeceKonya il sınırları içerisindeki güzergâhını takip ederek bile onun asıl amacının sadece bir şehir kurmak değil bölgeyiirşatetmekve Müslüman bir Türk yurdu hâline getirmek olduğunu anlamak mümkündür.

Yeniden görüşmek dileğiyle...

Muhammed Kemal ERDEM

[email protected]

İnstagram/ Twitter : eski_seydisehir&eski_konya

Kaynaklar;

M. Çağatay ULUÇAY, Makalat-ı Seyyid Harun, Belleten,Türk Tarih Kurumu, 1946, sf. 763

Cemal KURNAZ, Malakat-ı Seyyid Harun, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1991, sf. 29

İbrahim Hakkı KONYALI; Konya Tarihi, Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2007, sf. 253-254

Mehmet ÖNDER; Mevlana Şehri Konya,  Güven Matbaası, 1971, sf. 121-122

Doğan YÖRÜK; Konya Araştırmaları – Göç Ve İskân, Palet Yayınları, 2017, sf. 114-116

Mehmet Altay KÖYMEN; Büyük Alaeddin Keykubat ve Zamanı, Kronik Yayınevi, 2020, sf. 271

Mehmet Emin ŞEN; ”Bir Şehir Kurucusu Olarak Seyyid Harun Veli” SDÜ Fen Edebiyat Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan 2022

Banu DURGUNAY; ”Seydişehir İlçesinin Köy Adları üzerine bir inceleme.” Adlı makalesi , 2017