Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan: KKM kaynaklı toplam zarar 833 milyar TL

TCMB Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Merkez Bankası Kanunu gereğince Merkez Bankası’nın uyguladığı politikalar ve faaliyetlerine ilişkin bilgilendirme amacıyla ilk kez milletvekillerine sunum yaptı.

Karahan-Muş arasında ‘tasarruf’ diyalogu

Karahan, soru cevap kısmına geçmeden önce milletvekillerini Merkez Bankası’na davet etti ve “Çayımız, kahvemiz var. Yemek ikram edemiyoruz, tasarruf tedbirleri var” dedi. Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş, “Biz yemeğimizi alır geliriz” diye yanıt verdi.

Karahan sunumunun ardından milletvekillerinin sorularını cevapladı. Karahan, ‘düşük faiz oranlarına sahip bir ülkenin para birimini borçlanarak, yüksek faiz oranlarına sahip başka bir ülkenin para birimine yatırım yapmak’ anlamına gelen carry-trade ile ilgili soruya şu yanıtı verdi:

“Enflasyonla mücadelemiz carry trade üzerinden değil”

“Enflasyon mücadelemiz carry trade, sıcak para üzerinden değil. Talep üzerinden talebi kontrol ederek enflasyonu düşürme amaçlı. Geçen sene cari açık 60 milyar dolardı, şimdi 30 milyar dolar seviyesine geldi. Daha da makul seviyeye çekmek istiyoruz. Faiz arttıkça (carry-trade) daha cazip hale geliyor. Birtakım sermaye akımları olabiliyor. Son 1,5 ayda rezervlerde yaşadığımız iyileşmeye bakarsak bunların üçte biri yurt dışı kaynaklı, üçte biri bireysellerden, geri kalan üçte biri ise tüzel kişiliklerden, kurumsallardan geliyor. İhracat gelirleri ve kurumlarımızın Türk lirasına dönmesi. Yurt dışından gelen kaleme baktığımızda, üçte birin hepsi off-shore kaynaklı faiz farkından faydalanma amacıyla gelmiş değil. Üçte birin yarısı carry-trade diye nitelendirebileceğimiz kısımdan geliyor. 20 milyar doların biraz üzerinde, 10 milyar dolar carry trade var. Sermaye akımları çok büyük risk oluşturmuyor. Bunun çok yüksek olması da arzu edilen bir şey değil. Sıcak paraya bu anlamda ihtiyacımız yok. Carry-trade kaynaklı gelen para enflasyon düştükçe daha çok bonolara kayıyor. Ondan sonra da düştüğü zaman dış yatırım olarak geliyor.”

Karahan, Merkez Bankası çalışanlarına verilen performans ödemelerindeki toplam tutarın ne kadar olduğunu bilmediğini belirterek şöyle konuştu: 

“MB çalışanlarına 1-2 maaş arasında tazminat ödemesi yapıldı”

“Performans ödemesi çalışanların bireysel performansını teşvik etmek amacıyla kullanılan bir sistem. 1980’lerden beri uygulanıyor, yeni bir uygulama değil. 40 yıldan fazla bir geçmişi var. Her çalışanımıza vermedik. Performansa göre ödemeler yapıldı. 1-2 maaş arasında tazminat ödemesi yapıldı.”

Karahan’dan AYM’nin iptal kararına cevap

Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanını görev süresi dolmadan değiştirme yetkisini iptal etti ve TBMM’den yetki alınmadan yapılan bu değişikliklerin anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. Bu karar, bugün Resmi Gazete’de yayımlandı. Vekillerin AYM’nin iptal kararını sorması üzerine Karahan, “Bu karar oldukça kapsamlı, Merkez Bankası’na özgü değil. Benim yorum yapmam doğru olmayacak” diye konuştu.

Karahan, milletvekillerinin asgari ücret sorularına ise şu şekilde cevap verdi:

“Asgari ücret ifadelerimiz tavsiye niteliğinde değil”

“Asgari ücret, bir numaralı risk değil. Asgari ücretin çalışmamızda katsayı olarak etkisi var. Asgari ücret konusunda karar verici değiliz. Enflasyon hedefleri belirlenirken birtakım varsayımlar yapmak zorundayız. Asgari ücret de bunlardan bir tanesi. Bunu yaparken de daha önce yapılan açıklamaları baz aldık. İfadelerimiz, tavsiye niteliğinde değil. Daha önce tek artış yapılacağı yönünde açıklamalar yapıldı. Yapmamız gereken enflasyonu en hızlı şekilde düşürmek. Bunu başardığımızda alım gücünde kalıcı bir artış olacak.”

Karahan, KKM’den kaynaklı ne kadar yük ve zarar oluştuğuna ilişkin soruya şu yanıtı verdi:

“KKM’de kademeli bir azalma öngörüyoruz”

“Son bir yıldır uygulamakta olduğumuz politikalar neticesinde KKM’ye olan talep azaldı. TL’nin cazibesi artınca KKM’ye olan talep azaldı. 70 milyar doların altına geldik. Bunu rezerv biriktirirken, sistemi zorlamadan yaptık. Bu seviye yeterli mi? Değil. Kademeli bir azalma öngörüyoruz. KKM hedeflerini bankalar için düzenledik. Önceye göre daha hızlı bir çözülme olacağını öngörüyoruz.

“KKM kaynaklı toplam zarar 833 milyar TL”

KKM kaynaklı toplam zarar 833 milyar TL. Bu zararın yüzde yüzünden fazlası oradan kaynaklanıyor, faaliyet raporumuzda açıklamıştık. Kur farklarından ileri geliyor. Bu da geçen yaz yaşanan kur atağıyla ilgili bir durum. Son dönemde kur makul seviyelere geldikçe KKM’nin yükü olmuyor.”

Ekonomi, 05 Haziran 2024 22:38