Arı ölümlerine yol açan faktörler iklim değişikliğiyle artıyor

Dünya, 20 Mayıs 2024 05:07

Arı ölümlerine yol açan faktörler iklim değişikliğiyle artıyor

- ABD'de yapılan araştırmada iklim değişikliğinin etkilerinin devamı halinde, kuraklığa duyarlı olduğu düşünülen 243 arı türünün yüzde 46'sının popülasyonlarında ciddi azalmalar yaşanabileceği tespit edildi
- Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayhan Gösterit:
-"Şiddetli yağışlardan kaynaklanan seller ve bu sellerin neden olduğu su birikintileri toprakta kış uykusuna yatan başta bombus arıları olmak üzere diğer bazı yaban arılarının diyapoz süreçlerini olumsuz etkilediği gibi ölümlerine de yol açabilmektedir. Mevsimlerdeki kaymalar veya yağışsız dönemlerin uzaması, büyük olasılıkla arı besinlerinin azalmasına hatta tamamen yok olmasına neden olabilecektir"

İSTANBUL (AA) - YEŞİM YÜKSEL - Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayhan Gösterit, iklim değişikliğinin neden olduğu aşırı hava olayları, orman yangınları ve kuraklık ile mevsimlerdeki kaymaların, arıların hayati fonksiyonlarına zarar verebileceğini kaydetti.

Gıda mahsullerinin yüzde 75'inden fazlası, yabani çiçekli bitki türlerinin neredeyse yüzde 90'ı ve tarım arazilerinin yüzde 35'i tamamen veya kısmen tozlaşmaya ihtiyaç duyarken değişen iklim koşulları ve artan insan faaliyetleri, tozlaşmayı sağlayan arı, kelebek, yarasa ve sinek kuşu gibi polen taşıyıcıların popülasyonlarını tehdit ediyor.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 20 Aralık 2017'de aldığı kararla, tozlaştırıcıların önemi, karşılaştıkları tehditler ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıları konusunda farkındalık oluşturmak için 20 Mayıs'ı Dünya Arı Günü kabul etti.

Belçikalı bilim insanları tarafından yapılan ve sonuçları bilim dergisi Nature'da yayımlanan araştırmaya göre, nesli tehlike altındaki türlerin yer aldığı Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi'nde "en az endişe" kategorisinde bulunan birçok tür de dahil olmak üzere bombus arılarının yayılma alanlarında daralma, popülasyonlarında azalma ve bölgesel yok oluşlar yaşanıyor.

Avrupa'da bu kategorideki türlerin yüzde 32 ila 76'sının 2080'e kadar uygun yaşam alanlarının en az yüzde 30'unu kaybedeceği tahmin edilirken, bu durumun "en az endişe" kategorisindeki türleri "tehdit altında" kategorisine taşıyacağı öngörülüyor.

İklim değişikliği, arazi kullanımı ve insan popülasyonunda 1901-1970 ve 2000-2014 yıllarında meydana gelen değişiklikleri inceleyen araştırmacılar, Avrupa'nın bazı noktalarının bombus arıları için elverişsiz hale dönüştüğü, habitat uygunluğunun yüzde 4,5, yerel uygunluğun ise yüzde 33 azaldığı sonucuna vardı. Araştırmacılara göre, 50 yıl içinde arı türlerinin neredeyse yarısında meydana gelecek bir popülasyon kaybı, bu türlerin sağladığı ekosistem faydaları konusunda dünyayı felakete sürükleyebilir.

ABD'de yapılan ve sonuçları yine Nature'da yayımlanan bir başka araştırmada ise ülkenin güneybatısındaki kurak alanlarda yalnız yaşayan 339 arı türünü 16 yıl boyunca gözlemleyen bilim insanları, iklim değişikliğinin etkilerinin devamı halinde kuraklığa duyarlı olduğu düşünülen 243 arı türünün yüzde 46'sının popülasyonlarında ciddi azalma yaşanabileceğini tespit etti

- "Bitki çeşitliği arttıkça arı türü çeşitliliğinde de artışlar gözlemlenir"

Arıların biyoçeşitlilik ve ekolojik dengedeki rollerine ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Gösterit, dünyanın en önemli tozlayıcı böcekleri şeklinde nitelendirdiği arıların, hem bitkisel üretim hem de doğal ekosistem için vazgeçilmez canlılar olduklarını söyledi.

Arıların kendilerini ve yavrularını beslemek için polen ve nektara ihtiyaç duyduğunu, bu amaçla yuvalarına uzak mesafelerdeki çiçekler de dahil olmak üzere çok sayıda çiçeği ziyaret ettikleri için diğer tozlayıcı canlılara göre daha etkin türler olduğunu kaydeden Gösterit, "Bir arı topluluğunun devamı, bitki türlerinin zenginliği ve çeşitliliği ile belirlenir. Benzer şekilde, tohum üretimi ve potansiyel olarak nihai bitki zenginliği, tür bakımından zengin ve çeşitli arı topluluklarına bağlıdır." dedi.

Bal arılarının ekosistemin devamlılığı açısından etkin grubu oluşturduğunu, bununla birlikte çiçek başına ziyaret sayısının daha fazla olması, daha uzun dile sahip olmaları, daha düşük sıcaklıkta ve düşük ışık yoğunluğunda çalışabilmeleri ve çiçek üzerinde titreşim yaparak polenin serbest kalmasını sağlayabilme yetenekleri nedeniyle bombus arılarının da önemli tozlaştırıcılar olarak değerlendirildiğini belirten Gösterit, çok sayıda yaban arısı türünün de sürdürülebilir çevre açısından olumlu katkı sunduğunu ifade etti.

- İklim değişikliğinin oluşturduğu tehditler

Yüksek hava sıcaklıklarının arı kolonilerinin metabolizmasını hızlandırdığını, besin arama süresini sınırlandırdığını ve pestisit toksisitesini artırdığını, değişen yağış düzenleriyle artan sel ve kuraklık faktörlerinin de arıların besin varlığına kısıtlamalar getirdiğini anlatan Gösterit, şöyle devam etti:

"İklim değişikliğinin etkisiyle orman yangınları dünya genelinde giderek daha sık hale gelmekte ve bu da hem arı kayıplarını artırmakta hem de arıların yaşam alanlarını daraltmaktadır. Şiddetli yağışlardan kaynaklanan seller ve bu sellerin neden olduğu su birikintileri toprakta kış uykusuna yatan başta bombus arıları olmak üzere diğer bazı yaban arılarının diyapoz süreçlerini olumsuz etkilediği gibi ölümlerine de yol açabilmektedir. Mevsimlerdeki kaymalar veya yağışsız dönemlerin uzaması, büyük olasılıkla arı besinlerinin azalmasına hatta tamamen yok olmasına neden olabilecektir. İklim kuşaklarındaki kaymalar arıları yaşanabilir habitatlarından ve besinlerinden ayırabilecektir. Küresel ısınmanın parazitleri, patojenleri ve hastalıkları da artırması söz konusu. Konu ile alakalı yapılan modelleme çalışmalarında, bu duruma müdahale edilmezse yabani arı popülasyonlarında gelecekte keskin kayıplar yaşanabileceği öngörülmektedir."

Gösterit, yüksek ortam sıcaklıklarının arıların metabolizmasını ve hareketini hızlandırarak enerji depolarını daha hızlı tüketmelerine neden olduğu, bu durumun, harcadıkları enerji miktarını artırması dolayısıyla arıların tarlacılık sürelerini kısalttığını vurguladı.

- "Sıcak geçen kış arıların hastalanmasını hızlandırıyor"

Sadece 1 derecelik ısınmanın yaban arılarının uçuş menzilinde yüzde 50 azalmaya yol açabileceğini, bu ısınmanın da tehlike altındaki türlerin yok olma riskini 3 katına çıkarabileceğini dile getiren Gösterit, "Ilıman bölgelerde artan bahar sıcaklıkları çiçeklerin normalden önce açmasına neden olmaktadır. Sonbahardaki sıcak hava dalgaları da birçok çiçek türünü vaktinden önce kurutarak arılarda ani beslenme eksikliklerine neden olabilmektedir. Kış mevsiminin sıcak geçmesi arı hastalık ve zararlılarına davetiye çıkarmaktadır. Bu dönemde bal arısının en önemli zararlısı olan varroa akarlarının sayısı oldukça azalmakta ve hava ısındıkça akar sayısı tekrar artmaktadır. Ancak sıcak geçen kış dönemlerinde varroa akarları oluşan soğuk havaya direnebileceğinden erken ilkbaharda sayıları çok daha fazla olacaktır. Bu durum yeterli sayıda ergin işçi arı üretilememesine neden olarak kolonilerin zayıf kalmasına yol açabilmektedir." diye konuştu.

Gösterit, sıcaklık stresinin arılarda genellikle bağışıklık sisteminde, tozlaşma faaliyetlerinde, fizyolojide, büyüme ve gelişmede anomalilere de yol açtığı, sıcaklık stresine giren bombus arılarında da daha küçük vücut boyutlarına ve kanat asimetrisine rastlanabildiği bilgisini paylaştı.

Arı popülasyonlarının korunmasına yönelik önlemlerin sadece bal arıları için değil diğer arı türleri için de alınması gerektiğine değinen Gösterit şu önerilerde bulundu:

"Yabani çiçeklerin ekim ve dikiminin teşvik edilmesi, arıların kışı rahat geçirebilecekleri, hayatta kalabilecekleri ve üremeleri için uygun ortamlar oluşturulmasına yönelik peyzaj düzenlemelerinin hayata geçirilmesi, çayır ve mera amenajman çalışmalarının etkin bir şekilde yürütülerek bu alanların korunması, bitkisel üretimde zararlı mücadelesinde kullanılan zararlı kimyasallar yerine doğa dostu olarak tanımlanan ve etkisi bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış ürünlerin tercih edilmesi elzemdir."

Dünyadaki çiçekli bitkilerin tozlaşmasında yüzde 80 paya sahip olan arıların popülasyonunda meydana gelebilecek olası kayıpların çiçekli bitkilerin sayısında ve çeşitliliğinde azalmaya yol açarak, insanlar için yeterli besinin üretilememesine neden olabileceği uyarısında bulunan Gösterit, arıların yok olmasının ekolojik sorunların yanı sıra uzun vadede ekonomik ve sosyolojik sorunlara neden olabileceği öngörüsünü paylaştı.

Dünya, 20 Mayıs 2024 05:07

banner207

Yorumlar (0)

Kalan karakter : 450
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Beyşehir'de otomobil ile tır çarpıştı: 2 yaralı

Beyşehir'de otomobil ile tır çarpıştı: 2 yaralı

Dışişleri Bakanı Fidan, Fransız televizyonuna konuştu: "YPG bizim ne istediğimizi biliyor"

Dışişleri Bakanı Fidan, Fransız televizyonuna konuştu: "YPG bizim ne istediğimizi biliyor"

Gram altın ve dolarda 2025 öncesi son fırsat! İslam Memiş, "tam zamanı' diyerek duyurdu

Gram altın ve dolarda 2025 öncesi son fırsat! İslam Memiş, "tam zamanı' diyerek duyurdu

Dijital Pazarlama Ajansı: Dijital Başarının Stratejik Anahtarı

Dijital Pazarlama Ajansı: Dijital Başarının Stratejik Anahtarı

Akyapı Ticarethane Projeleriyle Ticaretinize Değer Katın

Akyapı Ticarethane Projeleriyle Ticaretinize Değer Katın

Taraşçı Kadın Girişimi Ürün Satış Noktası Seydişehirde Açıldı

Taraşçı Kadın Girişimi Ürün Satış Noktası Seydişehirde Açıldı

Beyşehirde yüksekten düşen çocuk yaralandı

Beyşehirde yüksekten düşen çocuk yaralandı

KONYA - Bakan Yerlikaya: "Bu yıl 124 bin 325 Suriyeli kardeşimiz gönüllü bir şekilde vatanlarına geri döndü"

KONYA - Bakan Yerlikaya: "Bu yıl 124 bin 325 Suriyeli kardeşimiz gönüllü bir şekilde vatanlarına geri döndü"

Konya'da bir kişi evinde ölü bulundu

Konya'da bir kişi evinde ölü bulundu

Seydişehir'de bıçakla kavgada 1 kişi yaralandı

Seydişehir'de bıçakla kavgada 1 kişi yaralandı

Almanya'da  noel pazarına  saldırı 11  ölü  80  yaralı

Almanya'da noel pazarına saldırı 11 ölü 80 yaralı

MEB'den öğrencilere 'burslu yurt dışı eğitimi' müjdesi! İşte başvuru detayları...

MEB'den öğrencilere 'burslu yurt dışı eğitimi' müjdesi! İşte başvuru detayları...

RTÜK Başkanı Şahin, Yalan Haber ve Dezenformasyonla Mücadele Konferansı'nda Konuştu

RTÜK Başkanı Şahin, Yalan Haber ve Dezenformasyonla Mücadele Konferansı'nda Konuştu

Sürdürülebilir Ambalaj Çözümleri

Sürdürülebilir Ambalaj Çözümleri

Şık ve Fonksiyonel Ofis Mobilyalarıyla Verimli Çalışma Alanları

Şık ve Fonksiyonel Ofis Mobilyalarıyla Verimli Çalışma Alanları

Özel Jet Kiralama ile Gökyüzünde Lüks ve Konfor

Özel Jet Kiralama ile Gökyüzünde Lüks ve Konfor

Profesyonel Eğitimlerle Kariyerinizde Fark Yaratın

Profesyonel Eğitimlerle Kariyerinizde Fark Yaratın

Diş Sağlığı İçin Klinik Seçiminin Önemi

Diş Sağlığı İçin Klinik Seçiminin Önemi

MHP’Lİ KOÇAK: “ESAD YARGILANMALI, HAK YERİNİ BULMALI”

MHP’Lİ KOÇAK: “ESAD YARGILANMALI, HAK YERİNİ BULMALI”

Eğitim Alanlarında Verimliliği Artıran Okul Ses Sistemleri

Eğitim Alanlarında Verimliliği Artıran Okul Ses Sistemleri

Cumhurbaşkanı Erdoğan: PKK'nın sonu geldi!

Cumhurbaşkanı Erdoğan: PKK'nın sonu geldi!

Konya’da çeşitli suçlardan aranan 216 kişi yakalandı

Konya’da çeşitli suçlardan aranan 216 kişi yakalandı

KONYA - Şah damarı darlığına "aşamalı müdahale" operasyon başarısını artırıyor

KONYA - Şah damarı darlığına "aşamalı müdahale" operasyon başarısını artırıyor

Seydişehir'de altın fiyatları ve güncel döviz kurları I 20 Aralık 2024

Seydişehir'de altın fiyatları ve güncel döviz kurları I 20 Aralık 2024

Seydişehir'de Aşırı Sis Kaza Getirdi

Seydişehir'de Aşırı Sis Kaza Getirdi

SEYDİSEHİRDE SABAH SAATLERİNDE YOĞUN SİS ETKİLİ OLUYOR  

SEYDİSEHİRDE SABAH SAATLERİNDE YOĞUN SİS ETKİLİ OLUYOR  

Suriyelilerin dönüşü için iki aşamalı plan

Suriyelilerin dönüşü için iki aşamalı plan

Konya'da 13 metre derinliğinde, 15 metre çapında obruk oluştu

Konya'da 13 metre derinliğinde, 15 metre çapında obruk oluştu

Konya'da 6 kişinin öldüğü tur otobüsü kazasında sürücüye 10 yıl 10 ay hapis cezası

Konya'da 6 kişinin öldüğü tur otobüsü kazasında sürücüye 10 yıl 10 ay hapis cezası

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum Konya'da konuştu:

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum Konya'da konuştu:

Akaryakıtta yeni zam! Bu gece değişecek

Akaryakıtta yeni zam! Bu gece değişecek

WhatsApp’la yapay zekâya ulaşılacak

WhatsApp’la yapay zekâya ulaşılacak

AB'de 13 yaş sınırını "dijital kimlik"le korumak mümkün

AB'de 13 yaş sınırını "dijital kimlik"le korumak mümkün

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz: "Gelecek yıl enflasyonu konuşmayacağız!"

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz: "Gelecek yıl enflasyonu konuşmayacağız!"

MİLLİ VE MANEVİ DEĞERLERİMİZİ MUHAFAZA EDELİM

MİLLİ VE MANEVİ DEĞERLERİMİZİ MUHAFAZA EDELİM

Türkçe ve Türk Dili Edebiyatı Derslerinde Geçme Notu 70'e Çıkarıldı

Türkçe ve Türk Dili Edebiyatı Derslerinde Geçme Notu 70'e Çıkarıldı

Yüzde 20 refah payı eklenmesi durumunda asgari ücret 29 bin 583 lira olmaktadır"

Yüzde 20 refah payı eklenmesi durumunda asgari ücret 29 bin 583 lira olmaktadır"

Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde izsiz tiroid ameliyatı

Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde izsiz tiroid ameliyatı

Beyşehir'de silah kaçakçılığı operasyonunda 3 zanlı tutuklandı

Beyşehir'de silah kaçakçılığı operasyonunda 3 zanlı tutuklandı

Konya'da kaçakçılık operasyonunda 3 şüpheli yakalandı

Konya'da kaçakçılık operasyonunda 3 şüpheli yakalandı