Üreticiler Buğdayda Arpada tüccarın insafına kaldı

Sezon öncesinde Ulusal Hububat Konseyi 2022-2023 sezonu için 20 milyon ton öngörüsünde bulunurken, Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 20 milyon 500 bin ton buğday, 8 milyon 600 bin ton rekolte tahmini bulunuyordu. Rekoltenin yüksek olması, dünyada yaşanan gıda krizi sebebiyle büyük önem taşıyor ve umut veriyor ama madalyonun diğer yüzüne baktığımızda, bazı uygulamaların hububat üretimini sürdürülebilir olmaktan çıkardığını görüyoruz. Elde edilen ürünün, bütün tahminleri geride bırakarak 21 milyon tonu aşması bekleniyor.

MAKARNALIK BUĞDAY FİYATININ YÜKSELMESİ ÇİFTÇİNİN YÜZÜNÜ GÜLDÜRDÜ
Mardin Zahireciler ve Hububatçılar Derneği Başkanı Mehmet Şerif Öter, "Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek TMO’nun yerlerinin yetmediği ve finansmanının yetmediği yerde çiftçiyi korumak için devreye gireceklerini açıklamasından sonra buğday fiyatları yükselişe geçti. Buğday geçen seneki fiyatının yüzde 25 altına düşmüş ve bu kadar buğday ucuzlamışken halen düşmesini bekliyorduk. Ancak Hazine ve Maliye Bakanının açıklaması sonrasında günde 100-200 lira fiyat yükseldi. Bu sabah Gaziantep’te 500 lira birden yükseldi. Bu fiyatlar iyi oldu, çiftçilerimiz bir nebze de olsa nefes aldı." şeklinde kaydetti.

Hasadın sona ermek üzere olduğu bugünlerde ekim maliyetleri enflasyonun üzerinde artış kaydederken, buğdayını TMO’ya veremeyen üretici, yok fiyata tüccara satmak zorunda kalıyor.

AKARYAKIT VE GÜBRE FİYATLARI ETKİSİ
Hatırlanacağı gibi 14 Mayıs seçimleri öncesi benzin litre fiyatı 19,76, motorin litre fiyatı da 18,58 liraydı. Seçimlerden bugüne kadar benzine yaklaşık 14 lira 25 kuruş, motorine de 13 lira 80 kuruş zam geldi. Şu an bir litre mazotun fiyatı 38 liraya dayandı.

Biçerdöver fiyatı bir yılda yüzde 80 artış gösterdi. Zam dalgasından tarımsal üretimin en önemli maliyet kalemlerinden olan üre de nasibini aldı. Taban gübre yüzde 30 zamlanarak 8 bin 500 liradan 11 bin liraya, üre gübrenin tonu da yüzde 42 artarak 9 bin 500 liradan 13 bin 500 liraya yükseldi. Bir tonda tam 4 bin lira artış gerçekleşti.

Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin (TZOB) verilerine göre, Temmuz 2022’de üre gübre 13 bin 500 TL’ye satılıyordu. Geçen sürede 9 bin liranın altına kadar düşen gübre fiyatları, yine aynı seviyeye ulaştı. Üretici yeni sezon hazırlığına yine yüksek girdi maliyetleriyle başladı.

TÜCCAR, GEÇEN YILIN ALTINDA ALIYOR
Diğer yandan devletin açıkladığı ve makarnalık buğdayda 10,20, ekmeklik buğdayda destekle birlikte 9,35, yemlik üründe de 8,25 lira olan taban fiyatla ürününü ofise satamayan çiftçi, aracının insafına terk edilmiş durumda.

Sivaslı üretici Erhan Taş buna güzel bir örnek. Rakımı yüksek ve havası sert olduğu için Türkiye’de en son buğday hasadı yapılan bölgeler arasında Sivas’ın Şarkışla ilçesi bulunuyor. Şarkışla’da 1.200 dönüm alanda buğday ekimi yapan Erkan Taş, TMO’ya 400 ton buğday kotası bulunduğunu belirterek 1 ton buğday satışı bile yapamadığını söylüyor.

Taş, arazisinin tamamına kızılçam cinsi buğday ekimi yapmış. Ofise götürdüğünde binbir bahane ile buğdayının alınmadığını söylüyor. Taş “Geçen sene TMO’ya yemlik buğdayı 7,80 TL’ye satmıştım. Bu yıl TMO’nun alım fiyatı 8,25 TL. 400 ton kotam olmasına rağmen Ofis’e 1 ton bile satış yapamadım. Ofis türlü bahanelerle ürünü almıyor. Ben de buğdayı 5,45 TL’ye tüccara vermek zorunda kaldım. Yani geçen yılın çok altında. Bu durum çiftçiye darbe, aracıya avantaj oluyor. Ekim ayı geliyor. Buğdayı zararına vermek zorunda kalan üretici ekim yaparken korkak davranacaktır” diyor.

HAZİRAN AYINCA TÜCCAR DEPOLAMAYA BAŞLADI
Bu yıl rekoltenin bol olacağının daha sezon başında belli olduğunu söyleyen üretici birlikleri ise tedbirlerin son dakikaya bırakılmasını eleştiriyor. Birlik temsilcileri “Buğdayda ihracat konuşuluyor. Bu gerçekleşirse fiyat yükselir ama tüccar üreticinin elindeki buğdayı aldığı için kazanan yine aracılar olacak, çiftçi geçen yılki fiyatın altında ürününü satmış oldu” dedi.

Maalesef tarım konusunda geç müdahaleler işi çıkılmaz bir noktaya getiriyor. Bu yıl biçerdöverler tarlaya girdiğinde buğday ve arpada taban fiyat ilan edilmemişti. Haziran ayında açıklandığında ise tüccar tarafından depolamaya başlamıştı bile.  

Aynı çarpık döngü fiyata müdahale konusunda da kendi gösteriyor. Yarın Tarım Bakanlığında buğday fiyatlarına müdahale için bakanlık yetkilileri ve üretici birlikleri arasında bir görüşme gerçekleştirilecek. Makarna üreticileri buğday fiyatlarının yükseltilmesi taraftarı değil. Rusya’nın tahıl koridorunu askıya almasını gerekçe gösteren makarna sektörü buğday stokunun elzem olduğunu dile getiriyor. Üretici birlikleri ise bir yanda maliyetlerdeki artış diğer yanda buğday fiyatlarındaki düşüşün üreticiyi zor durumda bıraktığını belirterek buğday fiyatının sürdürülebilir seviyeye çekilmesinin gerektiğine dikkat çekiyor. Bunun için de ihracat vizesi istiyor. Eğer buğdayda ihracatın önünü açılırsa bu da fiyatların dengelenmesini sağlayacak. 

TMO: BİZ ALMAYA DEVAM EDECEĞİZ
Tekirdağ’ın Muratlı ilçesinde Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) çiftçiden gelen yoğun buğday satış talebini karşılamak üzere açık alan alım merkezi oluşturmak için çalışma başlatıldı. Düzenlenen alanda alımlar kısa sürede başlayacak.

TMO’nun kendilerine gelen tüm ürünü almak üzere hazır olduğuna dikkat çekilirken, bu yönde olumlu adımlar atıldı. Beklentiler üzerine Muratlı Kaymakamı Bülent Uygur’un girişimleri ile Turan Mahallesi 656 ada, 1 parsel ve 656 ada, 2 parselde kayıtlı arazilerin üzerine açık yığın yeri hazırlıkları sürüyor.

Greyder ve kepçelerle TMO mühendislerinin tarifleri çerçevesinde yerler hazırlandı. Muratlı Ziraat Odası Başkanı Ender Borucu da çalışmaları yerinde inceledi.

Çalışmalar hakkında sosyal medya hesabından paylaşımlar yapan TMO Tekirdağ Bölge Müdürü Bihter Demiral ise, “Bize gelen tüm ürünü almak için hazırız derken ciddiydik. Serbest piyasada fiyatların bizimle rekabete başladığı duyumlarını alsak da, biz almaya devam edeceğiz” ifadelerine yer verdi.

KAYNAK: TÜRKİYE GAZETESİ, AJANSLAR

Ekonomi, 03 Ağustos 2023 06:54