Bosna Hersek'te soykırımın 28. yılı...

Bosna Hersek'te binlerce insanın sırf Müslüman oldukları için öldürüldükleri katliamın üzerinden 28 yıl geçti. 11 Temmuz 1995'te başlayan soykırımda Radko Mladic komutasındaki Sırp askerleri, silahsız Boşnakları Birleşmiş Milletler gözetiminde toplayarak acımasızca öldürdü. 

Avrupa'nın göbeğinde yaşananlar sadece Bosna Hersek'te değil, tüm dünyada acının ve adalet arayışının sembolü haline geldi. Cenazeler katliamdan 28 yıl sonra bile Potoçari'ye gelmeye devam ediyor. 

Soykırım sırasında katledilenlerin gömüldüğü toplu mezar alanları, tanıkların ifadeleri doğrultusunda bulundukça katliamın bilançosu güncelleniyor. Son rakamlara göre Sırpların sadece Srebrenitza'da öldürdüğü 8 bin 372 kişiden 2023 itibariyle tespit edilmiş olan 6 bin 702 cenazenin kemikleri, DNA tespitinin ardından Potoçari Anıt Mezarlığı'na gömüldü. 

1670 Bosnalının naaşı hâlâ bulunamadı. 

Yugoslavya'nın dağılma sürecinde hem Sırpların hem Hırvatların zulmüne uğrayan Bosna Hersek'te oğlu katledilen bir anne, evladının ölüme götürülüşünü şöyle anlatmıştı:

"Onu almaya geldiklerinde oğlum ellerimi tuttu, 'anne beni bırakma' dedi. Saçlarını okşadım... Onu götürdüler... Oğlumu, düğününe davet ettiğimiz Sırp komşuları öldürdü. Anlayamıyorum."

BM tarafından güvenliği sağlamaları için bölgeye gönderilmiş Hollandalı 'barış gücü' askerlerinin gözetimi ve onayı altında yapılan soykırım, egemen güçlerin insafına bel bağlamış Müslümanlar için acı bir tecrübe oldu. Özellikle Srebrenitsa'da Sırp katillerin imza attığı vahşet yüzyıllar boyunca hafızalardan çıkmayacak türden görüntüler içeriyor. 

Gelinen noktada, Bosna Hersek'in efsanevi lideri Aliya İzzetbegoviç'in şu sözlerini asla hatırdan çıkarmamak gerekiyor: "Ne yaparsanız yapın soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır."

Soykırımı unutmamak için, katliam sırasında Sırp askerlerince çekilen o meşhur görüntüyü tekrar tekrar, bir daha izlememiz ve o günlerde küçük bir çocuğun annesine sorduğu şu soruya kulak vermemiz gerekiyor: Askerler çocukları küçük kurşunla öldürür değil mi anne?

Dünya, 12 Temmuz 2023 05:22