Kooperatif Kanununda Değişiklik Yapıldı.

Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun", Resmi Gazete'de yayımlandı.

Kanuna göre, ortaklık başvurusu yapıldıktan sonra kooperatif yönetim kurulu, başvuruyu bir ay içinde sonuçlandıracak ve başvuru sahibine bildirecek. Yönetim kurulu, ana sözleşmede belirtilen şartları taşıyanları ortaklığa kabulden kaçınamayacak.

Ortaklık payının değeri, kooperatiflerin amaç ve faaliyet konularına göre ilgili bakanlıkça artırılabilecek.

Sigortacılık Kanunu kapsamında sigortacılık faaliyetinde bulunacak kooperatifler için en çok pay taahhüt sınırı uygulanmayacak ve ortaklık payının değeri ilgili kurumun görüşü alınarak belirlenecek.

Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu, gelir gider farkı hesapları, bilanço ve denetçi raporları, ortaklar tarafından elektronik ortamda da incelenebilecek.

Genel kurul toplantısı, ana sözleşmede hüküm bulunması şartıyla elektronik ortamda da yapılabilecek.

Genel kurul tarafından, denetleme organı olarak görev yapmak üzere en fazla 4 yıl için en az bir veya daha fazla denetçi seçilecek. Denetçi, genel kurul namına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını tetkik edecek.

Denetçi raporu genel kurula sunulmayan kooperatiflerde, finansal tablolar, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu ve ibra hakkında alınan kararlar geçersiz olacak.

Kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı tarımsal desteklemelere aracılık yapan kooperatiflerin yönetim kurulu üyeleri, bunların ortağı olduğu üst kuruluşlarda görev alsalar dahi yalnızca bir ücret veya huzur hakkı alabilecek.

- Dış denetim

Kooperatiflerin dış denetim sisteminin yeniden düzenlenmesi ve etkin denetim sistemi kurulması hedefleniyor. Buna göre, bakanlıkça çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslar dikkate alınarak belirlenen kooperatif ve üst kuruluşları dış denetime tabi olacak. Dış denetim, finansal tabloların denetimi şeklinde olacak. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da dış denetimin kapsamı içinde yer alacak.

Dış denetim, genel kurulca alınan karar doğrultusunda Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetçiler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu'na tabi meslek mensupları, ilgili bakanlıkça dış denetimle yetkilendirilen, bağlı olunan merkez birlikleri veya merkez birliği kurulamamışsa bağlı olunan birliklerce yapılabilecek.

Kooperatifler, kooperatif birliklerine, kooperatif birlikleri de merkez birliğine ortak olmadığı takdirde kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefalet sağlayamayacak, kamu kaynaklı tarımsal desteklemelere aracılık yapamayacak, bu kapsamdaki başvurularda birlikler kooperatifleri, merkez birliği de birlikleri ortaklığa kabulden kaçınamayacak.

- Genel kurul için bakanlık temsilcisi zorunluluğu

Yapı kooperatifleri, ana sözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların veya iş yerlerinin ortaklar adına tescil edilmesiyle amacına ulaşmış sayılacak ve dağıtılacak ancak tescil işleminden sonra usulüne uygun şekilde ana sözleşme değişikliği yapılarak kooperatifin amacının değiştirilmesi halinde dağılmaya ilişkin hüküm uygulanmayacak.

Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği, genel kurul toplantılarından en az 15 gün önce ilgili bakanlıktan temsilci talebinde bulunacak. Genel kurul toplantıları, bakanlık temsilcisinin huzurunda açılacak ve devam edecek. Temsilci, toplantının kanunlara, ana sözleşmeye ve gündeme göre yürütülmesine nezaret edecek.

Ortaklarının çoğunluğu kadınlardan oluşan ve kadın emeğinin değerlendirilmesi amacıyla kurulan kooperatifler ile ortaklarının çoğunluğu engellilerden oluşan kooperatiflerin, tescil ve ilana tabi işlemlerinden ücret alınmayacak, ilana tabi olanlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ücretsiz yayımlanacak. Bu kooperatiflerden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun ilgili düzenlemesi gereğince odaya kayıt ücreti ve yıllık aidat ile munzam aidat da alınmayacak.

Kanunla, kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı tarımsal desteklemelere aracılık yapan kooperatiflerde ana sözleşmede belirtilen şartları taşıyanları ortaklığa kabulden kaçınan; bilanço ve gelir gider farkı hesaplarını genel kurulun yıllık toplantısından en az 15 gün öncesinden itibaren bir yıl süreyle ortakların tetkikine sunmayan; azlık tarafından genel kurul toplantısından önce usulüne uygun şekilde gündeme madde ilavesi istenmesine rağmen bunu yerine getirmeyen; denetçilerin uyarısına rağmen şartları taşımayan veya sonradan kaybeden üyeleri düşürmeyen kooperatif ve üst kuruluşların yöneticileri için cezalar öngörülüyor.

Kooperatife ait defter, belge, para, mal gibi kooperatife ait varlıkları haleflerine teslim etmeyenler; kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatif ve üst kuruluşları ile tarımsal desteklemelere aracılık yapan kooperatif ve üst kuruluşlarında, ortaklığa kabul konusunda kanun hükümlerine uygun davranmayan kooperatif ve üst kuruluşları yöneticilerine de cezalar getiriliyor. Bağdaşmayan görevlere aykırı uygulamaları araştırmayan denetçilere de cezai sorumluluk yükleniyor.

Yükümlülüklere aykırı hareket eden yönetim kurulu üyelerinin her biri, her bir yükümlülük için ayrı ayrı olmak üzere 1000 lira idari para cezasıyla cezalandırılacak. Aynı denetim kapsamında aynı kişiye verilebilecek idari para cezalarının toplam tutarı 10 bin lirayı geçemeyecek.

- Mevcut yöneticilere, seçimlere kadar eğitimden muafiyet

Ticaret Bakanlığınca tüm kooperatif ve üst kuruluşlarının, kooperatifçilik hizmetlerine elektronik ortamda eriştiği ve merkezi veri tabanının yönetildiği Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS) kurulacak.

Kooperatifin ticaret sicili kayıtlarının, finansal tablolarının, yönetim kurulu ve denetçi raporlarının, genel kurul toplantı evrakının, ortakların kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerinin KOOPBİS'e işlenmesinden, yönetim kurulu sorumlu olacak.

İlgili bakanlık ile kooperatif ve üst kuruluşları, görevleri ile sınırlı kalmak şartıyla, ortakların ve ortak olmak için başvuranların kişisel verilerini KOOPBİS'te işlemeye ve görüntülemeye yetkili olacak. Bakanlık; denetim, istatistik üretme, hizmetlerde otomasyonu artırma, ülke kooperatifçiliğinin geliştirilmesi ve kooperatif ortaklarının haklarının korunması amacıyla sistemde işlenen verileri, kamu kurum ve kuruluşlarına aktarabilecek. Elde edilen veriler Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na aykırı olarak kullanılamayacak, aktarılamayacak veya başka bir şekilde işlenemeyecek.

KOOPBİS'te tutulacak verilerle elektronik ortamda sunulacak hizmetlerden faydalanılmasına, bu sistem üzerinde işlenen kişisel verilerin aktarımı ile güvenliğin sağlanmasına, aydınlatma yükümlülüğünün ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin usul ve esaslar, ilgili bakanlıklar ile Kişisel Verileri Koruma Kurumunun görüşü alınarak Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Kooperatiflerin halihazırdaki yönetim ve denetim kurulu üyeleri bir sonraki seçimlere kadar eğitim şartından muaf tutulacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten 31 Aralık 2022'ye kadar seçilecek yönetim ve denetim kurulu üyelerinin eğitim alma zorunluluğu da bu tarihten sonra başlayacak.

- Bir yıl içinde kurulacak

Tüm kooperatifleri kapsayacak ve değişik kanunlara tabi kooperatifler arasında düzen sağlayacak KOOPBİS, bir yıl içinde kurulacak. İlgili bakanlıklar, sistemin kurulum sürecinde kendi sistemlerindeki verileri aktarmak, uygulamaya geçtikten sonra da kooperatif ve üst kuruluşlarınca yapılan veri girişlerini takip etmekle sorumlu olacak.

Kooperatif ve üst kuruluşları yönetim kurulu üyeleri; ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, faaliyet raporlarını, genel kurul toplantı evrakını, ortakların kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerini ve gerekli tüm bilgileri KOOPBİS'in kurulmasının ardından 6 ay içinde aktaracak.

Bu süreçte kooperatifler ve üst kuruluşları, genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösteren listeleri, bu madde yürürlüğe girmeden önceki hükümlere göre almaya devam edecek. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri, idari para cezasıyla cezalandırılacak.

- Ana sözleşmelerini intibak ettirmeyenler dağılmış sayılacak

Kooperatifler ve üst kuruluşları, ana sözleşmelerini en geç 3 yıl içinde bu düzenleme hükümlerine intibak ettirecek. Ana sözleşmelerini intibak ettirmeyen kooperatif ve üst kuruluşları dağılmış sayılacak. Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiş kimseler tarafından dağılmadan başlayarak 2 ay içinde tasfiye işlemlerine geçilmezse, kooperatif ve üst kuruluşun ortakları ya da alacaklıları tarafından mahkemeden 2 yıl içinde tasfiye memuru atanması istenebilecek.

Ana sözleşmeler intibak ettirilinceye kadar, mevcut ana sözleşmelerin bu düzenlemeye aykırı olmayan hükümleri uygulanacak. Ana sözleşmelerini bu düzenlemeye intibak ettirmek için kooperatifler ve üst kuruluşlarının yapacakları genel kurulları, olağan genel kurulların usul ve çoğunluğuna göre toplanacak ve karar verecek.

Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle, bağımsız denetim kapsamı dışında kalan birlikler ile kooperatifler, Kooperatifler Kanunu'ndaki hükümlere göre denetlenecek ve dış denetime tabi olacak.

Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından kullandırılan tarımsal kredi alacaklarından yapılandırmaya esas tutarın taksitlendirilmesi halinde ise peşinata tekabül eden yüzde 30'unun ödeme tarihi, bu yılın ekim ayı sonundan kasım ayı sonuna ertelendi. Kalan tutarın taksitlerinin ödemesi de 2022 yılının ekim ayı yerine kasım ayında başlayacak.

TÜRKİYE, 26 Ekim 2021 10:23