Diyabeti düşürmek için yapmanız gerekenler..

Diyabet hastalığı halk arasında yaygın olan ismiyle şeker hastalığı ülkemizde gittikçe yayılan ve sonuçları itibariyle geri dönülmez hasarlara yol açabilecek bir rahatsızlıktır. Mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Doktor önerilerini uygulayan hastaların; oldukça sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmesi mümkündür.

ŞEKER HASTALIĞI DİYABET NEDİR?
Şeker hastalığı, ya da diyabet pankreasın vücut için yeterli miktarda insülin üretememesi ya da ürettiği insülinin vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamaması nedeniyle meydana gelir.

Diyabet bir kaç farklı türde görülebilir. Tip 1 diyabette vücudun doğal olarak insülin üretimi  azalır.

 Tip 2 diyabet ile Gestasyonel diyabette ise vücut insülinin etkisine karşı direnç geliştirir.

Bütünüyle ortaya çıkmamış şeker hastalığı türüne ise gizli şeker ya da pre-diyabet adı verilir.

Advertisement
DİYABET (ŞEKER HASTALIĞI) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Tip 1 ve Tip 2 diyabet en başlıca belirtisi öğünlerin tüketilmesine rağmen hissedilen açlık ve yorgunluk hissidir.

İnsülin vücut tarafından yeterli oranda üretilmezse veya hücreler vücudun ürettiği insüline karşı direnirse, glikoz alamayacağı için enerji kazanamaz. Bu da kişiyi aç ve yorgun hissettirir.

Çok sık idrar üretimi de diyabetin belirtilerinin başında gelir.  Aşırı idrar üretimini dengeleme çabasının bir sonucu ve diyabetin bir başka belirtisi de susama ve günlük sıvı tüketimi ihtiyacı artar.

Vücut var olan sıvıları idrar ile kaybettiğinden kalan faaliyetleri için daha az su kullanır bu da ağız kuruluğu ve kuru kalan ciltte kaşıntı gibi durumlara yol açar.

Sıvı dengelerindeki değişiklik, göz lenslerinin şişmesine neden olabilir şekli değişen lensler ise doğru odaklanmakta güçlük çekecek ve bulanık görmeye neden olacaktır.

Açıklanamayan ve planlanmayan kilo kayıpları ile kesik ve yaraların iyileşme süresinin normalden daha fazla olması da şeker hastalığının genel belirtileri arasındadır. 

 
ŞEKERİ NE DÜŞÜRÜR EVDE NELER YAPILABİLİR?
Doktor tedavisine ek olarak evde uygulanabilecek bazı basit yöntemler de kan şekerinin düşürülmesinde etkili olabilir.

Egzersiz yapmak: Düzenli olarak egzersiz yapmak hem ideal kilonun korunması hem de vücudun insülin duyarlılığının artması açısından önem taşır. 

Karbonhidrat tüketimini kontrol altında tutmak: Gereğinden fazla karbonhidrat tüketimi, insülin ve kan glukozu arasındaki dengeyi bozar, kan şekerinin yükselmesine neden olur. Diyabet hastalarının aşırı karbonhidrat tüketiminden kaçınması gerekir.

DİYABET HASTALARININ UZAK DURMASI GEREKEN BESİNLER
Ekmek, makarna, mısır
Patates gibi nişastalı sebzeler
Süt
Dut, böğürtlen haricindeki meyveler
Şekerli, gazlı, alkollü içecekler
Tatlı, dondurma, pasta
Hamur işi gibi gıdalar

LİFLİ BESİN TÜKETMEK
Lifli besinlerin tüketimi, karbonhidrat sindirimi ve şeker emiliminin yavaşlamasına yardımcı olur. Bu sayede kan şekeri daha yavaş bir şekilde yükselir.

Lifler; çözünebilen ve çözünmeyen olmak üzere iki alt gruba ayrılır. Her iki türün tüketimi de faydalı olmakla birlikte çözünebilen lif içeren besinler, kan şekeri kontrolünde daha etkilidir. Çözünebilen lif açısından zengin besinler:

Brüksel lahanası
Avokado
Armut
Brokoli
İncir
Şeftali, nektarin, kayısı
Havuç
Elma
Keten tohumu
Arpa

BOL SIVI TÜKETMEK
Günlük ihtiyaç duyulan sıvının yeterince tüketilmesi, kan şekerini sağlıklı bir aralıkta tutmaya yardımcı olur. Sıvı tüketimi, böbreklerden idrar çıkışını artırarak kandaki fazla şekerin vücuttan atılmasını sağlayabilir. Sıvı tüketiminde dikkat edilecek nokta ise şekerli içeceklerden uzak durulması gerektiğidir. Vücudun sıvı ihtiyacının; su, soda gibi içeceklerden karşılanması faydalı olacaktır.

PORSİYON KONTROLÜ YAPMAK
Porsiyon kontrolü, kalori alımının kısıtlanması ve kilo kontrolü açısından oldukça faydalı bir yöntemdir. İdeal kilonun korunması, hem diyabet gelişimini önlemede hem de diyabet hastalarında hastalık kontrolünü sağlamada önemlidir. Ayrıca porsiyonların küçültülmesi, yemek sırasında kan şekeri düzeylerindeki ani yükselişlerin önüne geçer.

 
Porsiyon kontrolü yapmada etkili olabilecek yöntemler:

Porsiyonların ölçülmesi, tartılması
Serviste daha küçük tabakların kullanılması
Açık büfelerden uzak durulması
Ambalajlı ürünlerin besin değerleri tablosunun okunarak tüketilmesi
Yemek günlüğü tutulması
Yavaş yemek yenilmesi olarak sayılabilir.

GLİSEMİK İNDEKSİ DÜŞÜK BESİNLERİ TÜKETMEK
Besinler; glisemik indeksi düşük, orta ve yüksek olarak ayrılır.

Glisemik indeksi düşük besinler, kan şekerinde az bir artışa neden olurken glisemik indeksi yüksek besinler ise kan şekerini önemli ölçüde artırır. Şeker hastalarının glisemik indeksi düşük besinleri tercih etmesi, kan şekerinin istenen düzeylerde tutulmasına yardımcı olur. Glisemik indeksi düşük-orta besinler:

Bulgur
Yoğurt, ayran
Yulaf
Baklagiller
Balık
Nişastasız sebzeler
Tam buğdaylı makarna
olarak sıralanabilir.

KAN ŞEKERİNİ DÜZENLİ OLARAK TAKİP ETMEK
Diyabet hastalarına, kan şekerinin belirli aralıklarla ölçülmesi önerilir. Özellikle yeni bir ilaca başlamak, beslenme düzeninde değişiklik yapmak gibi durumlarda kan şekeri mutlaka takip edilmelidir. Kan şekerindeki yükselme ve düşüşlerin bir yere not edilmesi de faydalı olacaktır. Bu sayede hasta; yeni ilacın ya da beslenme düzeninin etkisini somut bir şekilde görebilir. Bu değerler ışığında; hangi besinlerin kan şekerini daha çok yükselttiği, hangi öğün aralığının şeker kontrolünde daha faydalı olduğu gibi sorulara yanıt bulabilir. Ayrıca bu değerler doktor kontrolü esnasında da doktora oldukça faydalı bilgiler sağlar.

STRESTEN UZAK DURUN
Stres, kan şekeri ile doğrudan ilgili bir durumdur. Stres anında vücutta salgılanan glukagon, kortizol gibi hormonlar; kan şekerinde yükselmeye neden olur. Bu nedenle stres düzeyinin azaltılması, kan şekeri kontrolüne yardımcı olur. Stresle başa çıkmayı kolaylaştırabilecek pek çok farklı yol bulunur. Kişinin kendine en uygun rahatlama metodunu belirlemesi ve uygulaması, şekerin düşürülmesine katkı sağlayabilir.

KALİTELİ UYKU UYUMAK
Kaliteli ve yeterli sürede uyku sağlık için oldukça önemlidir. Uyku düzeninin bozulması, kalitesiz uyku, az uyuma gibi durumlarda vücutta pek çok değişim meydana gelir. Bunlar arasında; insülin duyarlılığının azalması, iştahın ve kilo alımının artması gibi durumlar yer alır. Ayrıca yetersiz uyku, vücutta kortizol salınımına yol açarak kan şekerini yükseltebilir. Tüm bu durumların önüne geçmek için yeterli ölçüde gece uykusu uyunmalıdır.

KİLO KONTROLÜ
İdeal kiloda olmak diyabeti önlemede oldukça etkilidir. Gittikçe yaygınlaşan diyabete karşı kilo kontrolünün sağlanması; hastalıktan korunmada en önemli yöntemlerden biridir. Diyabet tanısı almış hastalarda da kilo kontrolü, diyabete bağlı olarak gelişebilecek ek rahatsızlıkların önlenmesinde rol oynayabilir. Özellikle bel çevresi; diyabet, kalp hastalığı gibi ciddi rahatsızlıkların önemli bir göstergesidir. Bel çevresinin kadınlarda 80 cm, erkeklerde 92 cm’den kalın olması; bu hastalıklar açısından riskin artmış olduğunu gösterir. Kişinin ideal kilo aralığında kalması, bel çevresinin riskli değerlerin altında olmasına yönelik uygulamalar yapılmalıdır. Bu uygulamalar aynı zamanda kan şekerinin de istenen düzeylerde kalmasına yardımcı olur.

Kan şekerinizi kontrol altında tutmak için size en uygun tedavi yöntemleri, sağlık durumunuza uygun egzersiz programları ve dengeli öğünler içeren beslenme programları gibi konularda yardım almak için donanımlı bir sağlık merkezine başvurmanız faydalı olacaktır.

YAŞAM, 21 Eylul 2021 17:06