Çatalhöyük'te Neolitik evin hücre mekanlarında çoklu mezarlar bulundu

Kültür Sanat, 16 Eylul 2021 12:28

- Çatalhöyük Neolitik Kenti Kazı Başkanı Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Umut Türkcan:
- "Bu yapının özellikle bizim bildiğimiz Çatalhöyük yapılarından daha büyük, tek başına duran ve içinde hücreleri olan ve hatta bu hücrelerin içinde de tabanlarında bir tanesinde 5 mezar, bir diğerinde yine çoklu bir mezar, bugüne kadar 18 bireye ait çeşitli neolitik dönem mezarları olduğunu saptadık"
- "O nedenle bu büyük ev, mezarların bu tür platformların üzerinde ve hücrelerin içinde olması bizim için nadir karşılaştığımız bir olgu"

Konya'nın Çumra ilçesinde, UNESCO Dünya Kültür Miras Listesi'nde yer alan Neolitik Çağ yerleşim yeri Çatalhöyük'ün doğu höyüğündeki evde devam eden kazı çalışmalarında çoklu mezarlar bulundu.

Neolitik Dönem'de yaklaşık 8 bin kişinin bir arada yaşadığı, üstten girilen, birbirlerine bitişik kerpiç evlerdeki yaşam hakkında yeni bilgiler gün yüzüne çıkmaya devam ediyor.

Çatalhöyük Neolitik Kenti Kazı Başkanı Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Umut Türkcan, AA muhabirine, Çatalhöyük'ün doğu alanındaki kazılarda Çatalhöyük yapılarından daha büyük, tek başına duran ve içinde hücreleri olan bir yapının kendilerini heyecanlandıran farklı olgular taşıdığını söyledi.

Türkcan, yaklaşık 3 yıldır Arek Marciniak gözetiminde Polonyalı ekibin yürüttüğü kazıdaki yapıyla ilgili şunları aktardı:

"Bu yapının özellikle bizim bildiğimiz Çatalhöyük yapılarından daha büyük, tek başına duran ve içinde hücreleri olan ve hatta bu hücrelerin içinde de tabanlarında bir tanesinde 5 mezar, bir diğerinde yine çoklu bir mezar, bugüne kadar 18 bireye ait çeşitli neolitik dönem mezarları olduğunu saptadık. O nedenle bu büyük ev, mezarların bu tür platformların üzerinde ve hücrelerin içinde olması bizim için nadir karşılaştığımız bir olgu."

- "Neolitik döneme ait 700'den fazla mezar var"

Türkcan, Çatalhöyük'ün büyük mezarlık olduğuna da işaret ederek, "Yeni doğmuş bir bebek gömüsü de vardı, onu duvarın içine gömmüşler. Yeni doğmuşlar hatta fetüs halli bebeklerin de gömüldüğünü görüyoruz. Sadece neolitik döneme ait 700'den fazla mezar var. O yüzden bazen bir evin kazılması aylar sürebiliyor. 90'larda katıldığım bir kazıda 70 mezarın çıktığını biliyoruz, bu mezarlar da bir evin ömrünü aşıyor." dedi.

- Çatalhöyük'te 1700 senelik döngü

Türkcan, Çatalhöyük ile ilgili çözümsüz kalan bazı sorular olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:

"Çatalhöyük adı üstünde çatal yaptığı için iki tane aynı döneme ait ama biri daha sonradan kurulmuş olabileceğini düşündüğümüz höyüklere sahip. 30 senelik araştırma tarihinde bu da çözümsüz kalan sorulardan biri oldu. Bu konu bizim yakın zamanda çözmek istediğimiz konulardan bir tanesi. Aslında kendini göstermese de terk edildiği döneme ait üçüncü bir höyükleşme de dikkati çekiyor. Çatalhöyük denilince akla kuzeydeki höyükten sonra Neolitik dönem höyüğü akla geliyor. Aslında hemen yanı başında bu höyüğümüzün gölgesinde kalan dönemin en büyük höyüklerinden ve yaşamın devam ettiği, burada biterken orada başladığı Batı Çatalhöyük erken kalkolitik döneme ait 300 metreyi geçen büyük bir höyüğümüz var. Yani burada aslında yaşamın bu 4 höyük içinde 1700 senelik bir döngüde olduğunu söylememiz mümkün."