Kars

Sarıkamış Harekatı, 22 Aralık 1914'te başlayıp 15 Ocak 1915'te sona erdi. Allahuekber ve Soğanlı dağları ile yörede dondurucu soğuklarda Mehmetçiğin vatan için fedakarca görev yapıp şehadeti göze aldığı harekatta, dondurucu soğuklar ve çatışmalar nedeniyle binlerce asker şehit düştü.

Kars'ın Sarıkamış ilçesi ve harekatın başladığı nokta olan Erzurum başta olmak üzere yurdun dört bir yanında harekatın 108'inci yılında anma etkinlikleri organize edilecek. Sarıkamış'ta her yıl ocak ayının ilk haftası düzenlenen yürüyüş ve etkinlikler, 6-8 Ocak'ta gerçekleştirilecek.

Kafkas Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selçuk Ural, AA muhabirine, Sarıkamış Harekatı'yla bu coğrafyadaki milli varlığın, Osmanlı Devleti'nin bekası ve devamı için mücadele verdiğini söyledi.

Kafkasya ve Kuzeydoğu Anadolu coğrafyasında o dönemde Ruslarla varlık mücadelesi verildiğini anlatan Ural, "1828'den itibaren bu süreç bizim aleyhimize gelişti. Önce Güney Kafkasya'daki nüfuzumuzu kaybettik, ardından Ahıska bölgesini ve 1878'de Kars, Ardahan ve Batum illerini kaybedince ilk defa Çarlık İmparatorluğu Anadolu coğrafyasına adım atmış. 1. Dünya Savaşı'na giden yolda bu cepheyi tutmak adına 3. Ordu, Erzurum'da konuşlandırıldı." dedi.

Ural, Sarıkamış Harekatı'nın daha önce planlandığı gibi yürümediğini anlatarak, "Sarıkamış, Anadolu'nun birliğini temin etmek ve Güney Kafkasya'daki Türk İslam unsurlarını Ruslara karşı ayaklandırmak maksadını taşıyan iki önemli hedefi içinde barındıran önemli bir harekattır." dedi.

"Burada fedakarlık ve azim söz konusudur"

Ural, Sarıkamış Harekatı'nın 22 Aralık 1914'te başladığını hatırlatarak, şöyle devam etti:

"Harekatın ani ve gizli bir şekilde yapılması planlandı. Buradaki amaç Rus ordusunu geri çekilmeden Sarıkamış önlerinde yok etmekti. Sarıkamış'ta Rus orduları yok edildiğinde gerek demir yolu hattı gerekse Çoruh Vadisi daha emniyetli kullanılarak ordu, iç bölgelere doğru ilerleme imkanı bulacaktı. Burada yük, ordunun iki kolordusuna düşmekteydi. Bunlar 9'uncu ve 10'ncu kolordudur. 9'uncu Kolordu, Bardız istikametinde 10'uncu Kolordu ise Oltu'yu aldıktan sonra Sarıkamış'a inerek Rus ordusunun çekilmesini önemekle görevliydi. 10'uncu Kolordu Komutanı Hafız Hakkı Paşa, harekatı Göle istikametine devam ettirince harekatın gizlilik düşüncesi ortadan kalkmış oldu."

Ordunun, Sarıkamış'a yönelik taarruz girişimleri ve harekatın önemi hakkında bilgi veren Ural, şunları kaydetti:

"Sarıkamış'a yönelik bizim 3 taarruzumuz vardı, birisi 25 Aralık akşamıdır. Enver Paşa, Bardız geçidi açıldıktan sonra orduyu dinlendirmeden düşman üzerine sürmüştü. Gece saatlerine kadar saldırılar devam etmiş ancak istenilen sonuç elde edilememiştir. 26'sında da takviye birlikler gelince taarruz başlatıldı. 29 Aralık'ta son taarruz gerçekleştirilmiş, bu 3 taarruzda düşman savunması delinemediği için Sarıkamış'a girmek mümkün olamamıştır. 30 Aralık'ta Ruslar taarruza geçerek Bardız geçidini ele geçirmişlerdir. Artık Sarıkamış'ı bundan sonra ele geçirmek, ileriye gitme ihtimali kalmamıştır."

Ural, şöyle devam etti:

"Sarıkamış Harekatı, başından sonuna kadar fedakarlık mücadelesidir. 10'uncu Kolordu, Samsun istikametinden bu bölgeye intikal ettirilmişti. Kılık, kıyafet itibarıyla zor şartlarda 80 kilometre derinlikte bir harekat düzenleme zorunda kalmıştır ki bu Türk tarihinde ender görülen mücadelelerden bir tanesidir. Burada fedakarlık ve azim söz konusudur. 3. Ordu'nun elde etmiş olduğu ilerleme ve başarılar kuşkusuz daha sonra Anadolu'nun birliği ve beraberliği açısından da kıymetli bir değere sahiptir."