Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası kapsamında çevrim içi 6. Akılcı Antibiyotik Kullanımı ve Farkındalık Sempozyumu düzenlendi.

Sempozyumun açılış konuşmasına yapan TİTCK Başkan Yardımcısı Dr. Mehmet Hakan Fırat, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve diğer birçok ülkenin de sıklıkla üzerinde durduğu ve farklı çalışmalar yürüttüğü "akılcı antibiyotik kullanımı" konusunda Türkiye'de Sağlık Bakanlığı öncülüğünde yoğun çalışmalar yürütüldüğüne dikkati çekti.

"Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Programı" kapsamında gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanımıyla doğrudan ilişkili olan antibiyotik direncinin yavaşlatılmasının hedeflendiğini anımsatan Fırat, Reçete Bilgi Sistemi (RBS) aracılığıyla antibiyotik reçeteleme oranının yüksek olduğu saptanan illere özel çözüm önerileri geliştirildiğini ve olumlu sonuçlar elde edildiğini anlattı.

Covid-19'la mücadelede antibiyotiklerin dikkatli kullanılması gerekiyor
İlaç-ilaç ve ilaç-besin etkileşimleri konusunda hekimlere reçete oluşturma sürecinde uyarı verebilecek "e-Reçete" sistemine entegre yazılımlar üzerinde çalışmaların devam ettiğini bildiren Fırat, "Antibiyotik direnci, Covid-19 yönetiminin akılcı bir şekilde yapılmaması durumunda başımıza gelen sorunun derinleşmesine yol açacaktır. Bu nedenle Covid-19'da sınırlı bir yeri olan antibiyotiklerin bu süreçte dikkatli bir şekilde kullanılması gereklidir" değerlendirmesinde bulundu.

TİTCK Başkan Yardımcısı Dr. Mehmet Hakan Fırat, bilinçsiz antibiyotik kullanımının yalnızca kişiyi değil dünya üzerinde yaşayan her canlıyı direnç sorunu ile karşı karşıya bıraktığını belirterek, bu sorunun çözümüne kurumlar ve sektörler arası iş birliği, küresel düzeyde bir yaklaşımla katkı sağlanabileceğini ifade etti.

Sempozyumun açılışında DSÖ Türkiye Temsilcisi Dr. Batyr Berdyklychev, FAO Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu da birer konuşma yaptı.

ANTİBİYOTİK REÇETELEMESİ YÜZDE 31 AZALDI

Sempozyumda TİTCK Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Başkanı Mesil Aksoy ise 2011-2020 yılları arasında antibiyotik reçetelemesi ve tüketimine ilişkin kıyaslamalı olarak yürütülen çalışmanın sonuçlarını paylaştı.

Buna göre, Sağlık Bakanlığı öncülüğünde akılcı antibiyotik kullanımının yaygınlaştırılması kapsamında başlatılan çalışmalar sonucunda, Türkiye'de 2011'de bin kişi başına 42,28 birim olan antibiyotik tüketimi, 2020'de 24,39 birime geriledi.

Ayrıca 2011'de reçetelerin yaklaşık yüzde 35'inde antibiyotikler yer alırken, 2020'de yüzde 24'ünde antibiyotik yer aldığı tespit edildi. Yani hekimlerin antibiyotik reçeteleme tercihinde yaklaşık yüzde 31'lik azalma görüldü.

Covid-19 salgınıyla mücadele edilen 2020'de, 2019'a kıyasla antibiyotik bulunan reçetelerde az da olsa bir artış yaşandı. Bu oran 2019'da yüzde 23,87 iken 2020'de yüzde 24,31'e yükseldi.

2020'DE 122 MİLYONA DÜŞTÜ

İlaç harcamaları içerisinde antibiyotiklerin oranı yüzde 3'e düştü
TİTCK'nın çalışmasına göre, 2011'de 218 milyon kutu antibiyotik satılırken, bu oran 2020'de 122 milyon oldu.

Fakat antibiyotik tüketimi 2011'deki oranda devam etseydi, 2020'de 260 milyon kutu civarında antibiyotik tüketilmiş olacaktı. Yapılan çalışmalar sonucunda 2020'de 138 milyon kutu daha az antibiyotiğin tüketilmesi sağlanmış oldu.

Ayrıca 2011'de toplam ilaç için harcanın paranın yaklaşık yüzde 11'i antibiyotiklere giderken, 2020'de bu oran yüzde 3'e düşerek 1 milyar 352 milyon lira olarak tespit edildi. Türkiye'de antibiyotik tüketimi 2011'deki seviyelerde olsaydı 2020'de antibiyotiklere harcanan para yaklaşık 5 milyar lira olacaktı. Dolayısıyla Türkiye bütçesine 2020 yılı için yaklaşık 3,4 milyar lira katkı sağlandı.

Akılcı antibiyotik kullanımı konusunda yürütülen uygulamaların olumlu sonuçları 2011-2020 yıllarını kapsayan toplam verilerde de görüldü.

Buna göre, 9 yılda antibiyotiklere toplam 12 milyar 599 milyon lira harcandı. Antibiyotik tüketiminin 2011'deki seviyelerde devam etmesi durumunda toplam 23 milyar lira harcanacağı dikkate alındığında Türkiye ekonomisine 10,5 milyar lira katkı sağlandığı ortaya çıktı.

2015'TE YÜZDE 60'TI

Öte yandan sık görülen solunum yolları hastalıklarından biri olan, antibiyotik kullanımını gerektirmemesine karşın bir dönem sık sık reçetelerinde antibiyotik yazılan "akut tonsilofarenjit (ATF)" hastalığı konusunda da olumlu gelişmeler elde edildi.

2015'te ATF tanısıyla oluşturulan e-reçetelerin yaklaşık yüzde 60'ında antibiyotik yer alırken, 2020'de bu değer yüzde 33'e geriledi. 2020'de 2015'e kıyasla üst solunum yolu enfeksiyonlarındaki antibiyotik reçeteleme tercihinde yüzde 45’lik bir azalma elde edildi.