Vefa doğruluk ile içidedir, ancak fark şudur: va'd'e vefa'da ve ahd'e vefa'da daha önce verilmiş maddi bir söz, akit veya vesika vardır. Hüsnü ahd'te de edebi ve ahlaki bir gereklilik ve iltizam vardır.
VA'DE VEFÂ:
واذكر فى الكتاب اسماعيل أنه كان صادق الوعد وكان رسولا نبيا
"Bu kitapta ismaili'de okuyup an.O gerçekten sözüne sadıktı; Rasûl ve Nebi idi."
Meryem suresi: 54 ayet.
Her peygamber va'dine sadık olmakla beraber Hz.İsmail bu konuda çok hassas idi.
Babasına, beni kesersen sabrederim diye söz verdi, sözünde durdu fakat bıçak kesmedi.
Filan yerde buluşalım diye birisi ile vaadleşti,gece de orada bekledi adam ertesi gün veya üç gün sonra geldi ve unuttuğunu beyan etti
İbn-i kesir tefsiri ilgili ayet
Rasulullah efendimiz bu hususta zirvede idi.
Hz.Ebubekir r.a hilafete gelir gelmez ilanı etti: Rasulullah kime bir şeyi söz verdiyse,kime borcu varsa bana gelsin.
Cabir b Abdullah geldi ve:
Rasulullah, Bahreyn ganimeti gelirse sana şu kadar,şu kadar,şu kadar vereceğim demişti ama bana va'dettigini vermeden vefat etti.
Bahreyn ganimetleri gelince Ebu Bekir r.a nida etti ve kimin alacağı varsa gelsin diye, gittim ve saydığım kadarıyla 500 verdi,iki katını daha al dedi( iki kez iki el dolusu)
Buhari Hadis no:2297
Hz.Ebubekir r.a efenfimiz Rasulullah efendimizin va'de vefa'ya olan hırsını bildiği için,sünnetine ittiba ve ondan duyduğu ve gördüğünü tatbik için bunu yapmıştır.
AHDE VEFÂ:
Ahde vefa ile ilgili Bakara 177,Âl- i imran 76,77 En'âm 153, Nahl 91 ve İsrâ 34 ayetlere müracaat edilebilir.
Rasulullah efendimiz mübarek ömrü boyunca ahde vefa göstermiş en zor zamanlarda bile ahde vefa'yı bozmayı yasaklamış ve ümmetini de va'de ve ahde sadık kalmalarını emretmiştir.
Huzeyfe anlatıyor:Ebu Hüseyl ile Bedir savaşı'na katılamadık,Bedr'e gitmek için yola çıktık Kureyş kafirleri bizi yakaladı Muhammed'e mi gidiyorsunuz dediler? Yok biz Medine'ye gidiyoruz dedik ve biz onlara söz verdik te bizi bıraktılar. Rasulullah'a geldik durumu ona anlattık buyurdu ki: Onlara verdiğiniz sözü tutun onlara galip gelmek için Allah'ın yardımını isteyelim.
Yardıma en çok muhtaç olduğu savaş halinde
bile ashabının müşriklere bile verdiği sözü tutmalarını emretti.
Hudeybiye antlaşması'nın
en ağır ve zor maddesi; müslüman biri müşriklere katılırsa geri verilmez, müşriklerden biri gelip müslüman olursa geri verilir.
Bunun üzerine gelenleri Resulullah anlaşmaya bağlı kalarak müşriklere geri teslim etmiştir.
Ey Allah'ın resulü nasıl bizi geri verirsin dinde bizi fitneye düşürürler diyenlere: Biz onlara böyle bir söz verdik bildiğiniz gibi dinimizde ahde vefasızlık ve sözü bozmak yoktur, Yüce Allah sizlere bir çıkış yolu rahatlık nasip edecektir geldiğiniz yere dönen buyurmuştur.
Ebû Râfi' müşriklerin elçisi olarak Rasulullah'a geliyor müslüman olup geri dönmek istemiyor Rasulullah efendimiz buyurdu ki: Hayır sen elçisin geri dön görevini yap sonra müslüman olmak istersen gelirsin nitekim gitti elçilik görevini yerine getirdi ve dönüp üslüman oldu.
Ebû Davut Hadis no: 2708
Yüce Allah: Kıyamet günü üç kişinin hasmıyım buyuruyor.Bunlardan biri,benim adımı anarak söz verir, sonra sözünü ve yeminini bozar,halbuki yüce Allah şöyle buyurur:"Ahde vefa gösterin; çünkü ahid sorumluluk doğurur."
İsrâ suresi : 34.ayet
Buhari Hadis no: 2227
HÜSNÜ VEFÂ:
Hayatta olsun olmasın, eşe dosta, arkadaşa verilen sözü tutmak iyiliklerini unutmamak vefâ'dır, bunu güzel edâ etmek ise çok önemlidir.
Resulullah Efendimiz bir koyun kestiğinde bir miktarını Hz Hatice'nin arkadaşlarına gönderirdi. Bir gün yaşlı bir kadın geldi Rasulullah ona ikram etti, O'na dediler ki:
Kim bu? Buyurdu ki: Bu, Hatice hayattayken bize gelen bir bayandır,ahde vefa ve bu vefa'yı güzel yapmak dindendir.
Buhari Hadis no: 3817
Müslim Hadis no:2435
Allahım! Bizleri ve bütün mümin kardeşlerimizi yüce zatına karşı,vefa abidesi Rasülullah'a karşı ve insanlara karşı va'dimizde,ahdimizde durmaya ve bunu en güzel bir şekilde edâ etmeye muvaffak eyle.Âmin.
Ahmet ÖZKAN
19 Ekim 2021 Salı
