Moskova?da büyüyen, şu anda Amerika?da beyin araştırmaları yapan psikolog Svetlana Shinkareva, soyut kavramlar üzerine beynin nasıl çalıştığını ve bu kavramları hafızaya nasıl kaydettiğini araştırıyor. Sempati, acımak, merhamet? Shinkareva?nın ?beyindeki düşünceleri okuduğu? haberi medyaya yansıdı ve büyük heyecan uyandırdı.
Pittsburgh?daki Carnegie Mellon Üniversitesinde 11 sağlıklı denek üzerinde çalışma yapıldı. Deneklere çekiç, matkap gibi beş âlet gösterildi ve beyinlerindeki yansımaları ölçüldü. Düşünce okuma makinesi ile araştırmacı Shinkareva, beynin kodlarını çözme metodu keşfetti. Çekici gören iki deneğin de beyni aynı sinyali gönderdi. Bu durum, beyinlerin aynı resimler üzerine aynı çalışmayı yaptığına ve aynı sinyalleri gönderdiğine işaret eder. Düşünce okuma makinesi ile deneklerin neyi düşündüğü % 78 oranında tahmin ediliyor. Bir başka denemede de deneklerin çekiç, diş, lamba gibi âletlerden hangisini düşündüğü % 94 oranında tahmin edildi. (Der Spiegel, 31.3.08,s.134)
Svetlana Shinkareva, prensip olarak bir insanın ne düşündüğünü beyin aktivitelerinden çıkarabiliriz, diyor.
Düşünce ağlarını okuma makinesi ile araba süren, konuşan veya bahçe çapalayan bir insanın beyninin hangi bölgesinin aktif olduğu tespit edilebiliyor. Ama asıl soru şu: Beyinden gelen karma karışık sinyaller hangi somut içeriğe sahip?
?Beyindeki her düşünce, aynı örnek çalışmayla yürütülüyor. Beyin biricik, değişmez düşünceler üretiyor. Örnek düşüncelerin ne anlama geldiğini gösteren bir bilgisayar programı yazıyoruz. Bu örneklemelerden bir insanın ne düşündüğünü çıkarmak mümkün.?diyor Berlinli Nörolog John-Diylan Haynes.
ABD?li psikolog Marcel Just, araştırmacılar böyle denemeler yapıp yayınladıkça şaşırtıcı sonuçlarla karşılaşıyoruz, diyor.
Teori şu:
?Beyindeki resimlerle, düşünceler arasında bir takım ilgiler olmalı. Beyinde kelimelere ait bir takım örnek şekiller bulunmalı. Bu şekil, insanın ne düşündüğünü gösterir. Belki de beynin kodlarını çözüyoruz.? diyor 60 yaşındaki araştırmacı Marcel Just.
?Kabuller, hatıralar, bilgiler ve davranışları yazmak için beyin belirli kurallara sahip. Eğer bu kuralların kodları anlaşılırsa beyindeki bütün bilgileri okuyabiliriz.? diyor araştırmacı Joe Tsien.
Oxford Üniversitesi beyin araştırmacısı Anders Sandberg fikir yürütüyor:
?Bir gün beynimizdeki düşüncelerin bilgisayara aktarılacağından eminim. O zaman belki de ölümsüzlük bize ne bahşedecek, onu da çözebiliriz.?
Konuya şüpheyle bakan bilim adamları da var. Beyindeki elektronik mesaj akımları duyguları, resimleri, konuşmaları nasıl oluşturuyor? Beyin bunları sadece beyne kaydetmiyor, belli bir amaca yönelik olarak inanılmaz bir hızla geri çağırıyor, hatırlıyor ve üzerine çalışıyor. Yeni fikirler üretiyor. Nörologlar yüzyıllardır bu konuda kafa patlatıyorlar.
İspanyol nörolog Santiago Ramony Cajal (1852-1934), beyindeki elektronik mesajları ilk araştıranlardan. Beyne kaydedilen bilgilerin beyindeki hücreler arasında sinaptik bağlantılar oluşturduğunu keşfetti.
Yüzyıl sonra Kanadalı psikolog Donald Hebb, elektrik sinyallerini ateşleyen sinir hücrelerinin sinaptik bağlantıları güçlendirdiğini ortaya koydu. Bu şekilde hatıralar, beyinde hücreler arasına işleniyor.
Alman fizikçi Tobias Bonhöffer ve arkadaşları, Max-Planck Enstitüsünde özel bir mikroskopla hücreler arasındaki bilgi ağı örülmesini görülebilir hale getirdi. Bir sinir hücresi aktifleşince üzerinde minicik bir diken belirir, öteki nörona sinyal gider, sinir ağları örülür. Öğrenme sırasında beyindeki ağların değişimini gördük, der Bonhöffer.
Hücrenin mikro organizmalar dünyasında böyle bir gelişmeyi seyretmek büyüleyici.
Düşünceler ve bilgiler, hafızaya hiyerarşik bir şekilde inşa edilir, düzenlenir. Bu zekice bir inşadır. Bir insanın hayatı boyunca beyninde oluşan ve elde ettiği ölçülemeyecek kadar düşünce, hatıra ve bilgi
Not: Cuma akşamı Yıldızeli?de, cumartesi günü Reşadiye?de eğitim ve başarı konulu konferansları vereceğim. Dostlar davetlidir. İrtibat Yıldızeli Şuayip Pişkin:505.2526742; Reşadiye İsmail Uludağ: 505.2428441.
Geçen hafta Samsun Sosyal Bilimler Lisesinde beyin fırtınası estirdik. Öğrencilere beyinlerini nasıl geliştirebileceklerini ve daha verimli kullanabileceklerini anlattım. Öğrencilerin harikulade güzel yazı ve dergi çalışmalarını gördüm, imrendim. Vezirköprü?de çocuklarımızın gönlüne nasıl girebileceğimizi ve onları nasıl daha iyi yetiştirebileceğimizi anlattım ve sendikacı dostlarla ?Kaliteli sendikacılık nasıl yapılır?? konulu atölye çalışması yaptık. Kaliteli eğitim ve örgütlenmeye hız verme kararı aldık. Havza?da öğrencilere ?başarıya götüren yol?u anlattım. Öğrencilerden daha çok çalışma ve dehamızı geliştirme sözü aldım. Eğitimci dostlarla fevkalade verimli ve güzel çalışmalara imza attık.
Gençlerimizi geleceğe hazırlamak için olağanüstü gayretler gösteren, vizyon sahibi eğitimci dostlarım Samsun?dan Necmi Macit, Nejdet Güneysu, Dinçer Ateş, Cengiz Çetinkaya; Vezirköprü?den Resul Özata, Sebahattin Güneş, Mustafa Kaya, Hüseyin Çinkaya, Hasan Şeker, Esat Remal Arslan, Arslan Yıldırım; Havza?dan Mustafa Cebeci, Hüseyin Yavuz, Atalay Candan, Muhsin Yıldız, Çözüm Dersaneleri Müdürü Şaban Atça, Eğitim-Bir-Sen yönetim kurulu üyeleri ve emeği geçen bütün eğitimci dostlara bin teşekkür ediyorum.
