Gönüller Sultanı Hz. Muhammed (sav) insanlara yeni bir din tebliğ etti, Kur’an’in indirilmesiyle başlayan İslamiyet, ilim hamlesi başlattı. Okumak, öğrenmek, ilim Allah rızasını kazandırabilecek en büyük meziyet hâlini aldı. İslam; bilgisizliği, tembelliğe, zulme ve putperestliğe meydan okudu. Kur’an’ın ikna gücü karşısında cahiliyet devri müşrikleri bir bir Müslüman oldular.
Gönüller Sultanı (sav) herkese Kur’an öğretti ve herkese okuma, ezberleme ve kitabın anlattıklarını yaşama tutkusu verdi, bugünkü dille herkesi motive etti. Herkese cennete gitmek istiyordu, bu sebeple aşk ve şevkle kitaba sarıldılar.
Allah Rasulü (sav), Medine’ye hicret eder etmez İslam Devleti’nin temellerini attı ve bir cami inşa etti ve devleti yükseltecek, İslam’ı dünyaya yayacak nesiller yetiştirmek için Suffe Okulu’nu inşa etti. Okulu yatılı idi ve öğrenciler, mescidin yanıbaşındaki sundurmanın altında kalıyorlardı, kendilerini ilim öğrenmeye adamıştılar. Öğrencilerin masraflarını Hz. Peygamber (sav) ve Medine’nin ileri gelenleri karşılıyor; öğrenciler, bütün vakitlerini ilim öğrenerek geçiriyorlardı.
Okul Programları
Suffe Okulu öğrencileri şüphesiz en başta Kur’an öğreniyorlardı. Okulun kurucu müdürü ve öğretmeni Allah Rasulü (sav) idi; eğitim sistemini o düzenledi. Sayısı bir ara 400’ü bulan talebelerini ilim öğrenmeye teşvik etti ve kısa sürede onların dünyanın en mühim âlimleri seviyesine yükselmesini temin etti. Onları ilme teşvik etti:
“Âlimler, peygamberlerin mirasçısıdır.” (Buhari,3/30)
“İlim peşinde koşanın yolu üzerine melekler kanatlarını sererler.”(Ebu Davut, 24/1)
“Bir tek âlim, şeytana karşı bin zahitten daha çetindir.” (Tirmizi,39/19)
“İlim Çin’de de olsa arayınız.” (İbn Abdi’l-Berr, ilim bölümü; İslam Peygamberi,2/773)
Ashab-ı Suffe; Kur’an’ı güzel okuma, din, hukuk, manevi ilimler, hikmet, tıp, matematik alanında eğitim aldılar. Öğrencilere genel olarak “kâri” (okuyucu) deniyordu ve başkanları Ebu Hüreyre idi. Hepsi takva sahibiydiler, gündüz oruç tutar, geceyi namazla geçirir; para pul peşinde koşmazlardı.
Kur’an, seyahat etmeyi, tabiat kanunlarını inceleme ve araştırmayı, kâinat kitabını okumayı emreder. Öğrenim metotları kitap ve sünnet usulüne uygun olarak düzenlendi ve “Nebevî eğitim metotları” takip edildi.
Abdullah bin Amr (ra) konuya ışık tutan bir olay anlatır:
“Rasulüllah (sav) bir gün camiye geldiğinde iki grup insan gördü. Bir kısmı nafile namaz kılıyor; diğerleri ders çalışıyorlardı. Gönüller Sultanı (sav) ders çalışanlara yöneldi ve şöyle buyurdu:
“Her iki grup da iyi şeylerle meşguller, yalnız Allah’tan bir şey isteyip dua edenlere bir şey verip vermemek tamamen ona aittir. Diğer gruptakiler ilim öğreniyorlar ve böylece cehaleti kovuyorlar. Bana gelince ben Allah tarafından muallim (öğretmen) olarak gönderildim.”
İlim sohbeti yapan gruba katıldı ve onların arasına oturdu. (1)
Dil Öğrenmeyi Teşvik Etti
Ashab-ı Suffe’nin genç öğrencilerinden Zeyd bin Sabit’e, Gönüller Sultanı (sav) Yahudilerle görüşmelerde ve bazı yazışmalarda tercüman kullandığını ve bu konuda Yahudilere güvenmediğine söyleyerek, Yahudilerin dilini öğrenebilir misin, dedi.
Bu isteği emir kabul eden Hz. Zeyd kısa sürede İbranice öğrendi. Prof. Muhammed Hamidullah’ın bahsettiğine göre Hz. Zeyd; Farsça, Yunanca, Habeşçe, Kıptice biliyor; resmi yazışmalarda Allah Rasulü’nün (sav) kâtipliğini ve görüşmelerde tercümanlığını yapıyordu. (2)
Özellikle Hudeybiye Barışı’ndan sonra Allah Resulü (sav) komşu ülke başkanlarına davet mektupları yazdı. Allah Resulü (sav) İslam’ı tebliği için davet mektupları gönderirken, o ülkenin dilini bilen sahabeleri tercih ediyordu. Hz. Peygamber (sav) dil öğrenmeyi teşvik etti.
Okul müdürleri, Gönüller Sultanı’nı (sav) model almalı, öğretmen ve öğrencileri ile ilgilenmeli, gönüllere girmeyi, sevdirmeyi, öğrenme motivasyonunu maharetle yapabilmeliler.
Kaynaklar:
1. İbn Abdu’l-Ber, İlim, s.15; İslam Peygamberi, 2/772
2. İslam Peygamberi, 2/777
Not: Kitap mevsimi başladı dostlar. Okumak, öğrenmek, beynimizi beslemek için fırsatlar çoğalıyor. 1 Ekim Cumartesi saat 14-16 arası Samandıra, 17-19 arası Sultanbeyli Kente Meydanı’nda Hayat standında olacağım, okuyucularla sohbet edip kitap imzalayacağım. Dostlar davetlidir.
