Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK), finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması amacıyla cuma günü aldığı kararın ardından gözler reel sektör firmalarına çevrildi. TL kredi kullanımı için döviz varlıklarına sınırlama getiren kararın dün açıklanan gerekçesi, bazı şirketlerin döviz fazlaları bulunmasına rağmen, TL kredi çekerek dolar aldığını gözler önüne serdi.

3 ŞART SAĞLANACAK

BDDK'nın aldığı karara göre, "bağımsız denetime tabi", "yabancı para nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon liranın üzerinde olan" ve "yabancı para nakdi varlıkların TL karşılığının aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10'unu aşan" şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmayacak. Herhangi bir şirketin karar kapsamına girmesi için, söz konusu 3 şartın hepsinin birden sağlanması gerekecek.

BANKALARA TALİMAT VERİLDİ

BDDK tarafından dün yapılan açıklamada, daha önce bankalara, kredilerin amacına uygun olmayan işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılmasının engellenmesi için azami özenin gösterilmesi yönünde talimatlar verildiği anımsatıldı. Bazı şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz pozisyon fazlası bulunmasına rağmen, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz pozisyonu tuttukları aktarılan açıklamada, "Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun koşullu TL ticari kredi kaynakları, gerçek bir ihtiyaç olmadığı halde bazı şirketlerce döviz alımı amacıyla kullanılmaya devam etmektedir" ifadesi kullanıldı.

ŞİRKETLER 8.7 MİLYAR $ ALDI

Kur Korumalı Mevduat uygulamasının ardından 23 Aralık 2021'de 98.1 milyar dolar olan şirketlerin döviz hesaplarının büyüklüğü, 4 Mart'ta 77.4 milyar dolara geriledi. Bu süreçte 20.7 milyar dolar satan şirketler, 4 Mart- 22 Haziran arasında 8.7 milyar dolar aldı. 4 Mart'tan bu yana TL ticari krediler ise 600 milyar TL arttı. Reel sektörün döviz açık pozisyonu da bu yılın mart sonu itibarıyla 114.1 milyar dolarla 2011'den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Şirketlerin kısa vadeli döviz fazlası ise 56.6 milyar dolara ulaştı.

ROTATİF KREDİLER KAPSAMDA

Rotatif, kredili mevduat hesabı (KMH) veya kurumsal kredi kartları gibi kredi işlemleri yoluyla karar tarihinden itibaren gerçekleşecek nakdi ticari TL kredi kullandırımları için her ay sonunda yapılacak bakiye artışı hesaplaması yeni kullandırım olarak kabul edilecek. Aynı uygulama, gecelik kredilerde bakiye risk tutarı bulunması durumunda da geçerli olacak. Ay sonunda kredi müşterisinin; rotatif, KMH veya kurumsal kredi kartları için bakiye artışının bulunması; gecelik krediler için ise risk tutarının bulunması halinde ve tevsik edilen belgeler çerçevesinde ilgili sınırlama kapsamına girdiğinin tespit edilmesi durumunda, söz konusu müşterilere limit boşluğu olsa dahi TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmayacak.

BORSADA 58 ŞİRKETİ ETKİLİYOR

Aracı kurumların Borsa İstanbul'daki şirketleri baz alarak yaptığı araştırmaya göre, ilk çeyrek bilançoları itibarıyla 15 milyon liranın üzerinde yabancı para pozisyonu bulunup, bu tutarın aktiflerin ya da 1 yıllık cironun yüzde 10'unun üzerinde olduğu şirket sayısı 58 olarak tespit edildi. Söz konusu şirketlerin yabancı para likiditelerini satmaları halinde yaklaşık 5.6 milyar dolarlık döviz satışı olabileceği tahmin ediliyor. Öte yandan dün borsada 30'dan fazla şirket alınan karardan etkilenmediğini açıkladı.

MUVAZAAYA GEÇİT YOK

Şirketlerin TL kredi talebi öncesi, fiktif işlemlerle borç kaydı yaratma ya da muvazaalı diğer işlemler yoluyla kararın etrafından dolanmaya yönelik uygulamalara tevessül etmemeleri bakımından bankaların müşterilerini uyarması gerekecek. Bankalarca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlayanlar hakkında gerekli yasal işlemler yapılabilecek.

DOLAR 1 AYIN DİBİNE İNDİ

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun kararının ardından cuma günü yüzde 2.7 gerileyen dolar, dün açılışta yüzde 5'e yakın gerileyerek 16.0993 ile bir ayın en düşük seviyesini gördü. Borsa İstanbul'da da açılışta 2.483 puana kadar gerileyen endeks, daha sonra gelen alımlarla 2.530 puanın üzerine çıktı.

KREDİLER AMACINA UYGUN KULLANILMALI

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben üretime, istihdama, yatırıma ve ihracat gitmesi gereken uygun koşullu TL ticari kredi kaynaklarının, gerçek bir ihtiyaç olmadığı halde bazı şirketlerce döviz alımı amacıyla kullanılmaya devam edildiğinin görüldüğünü söyledi. Akben, "Kurulumuzun aldığı karar, finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kredilerin amacına uygun bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla alınmış bir makroihtiyati tedbirdir. Bu karar, dövizin gerçekten ihtiyaç olan alanlarda kullanılmasına ve enflasyonun kontrol altına alınmasına katkı sağlayacak" dedi. Kapsamdaki şirketlerin herhangi bir nakit akışı sıkıntısına uğramalarının önüne geçilmesi hususuna özellikle dikkate edildiğini ifade eden Akben, şirketlerin yabancı para varlıklarına ilişkin herhangi bir sınırlama olmadığını söyledi.

MÜSİAD BAŞKANI MAHMUT ASMALI: PİYASA EKONOMİSİNE MÜDAHALE DEĞİL

BDDK'nın döviz cinsinden ihtiyaç fazlası nakdi varlık tutan şirketlere TL cinsinden kredi kullandırılmasını sınırlayan kararını MÜSİAD olarak destekliyoruz. Kararın enflasyondaki kura bağlı maliyet artışları kaynaklı yükselişi engelleyeceği aşikârdır. Bu hamle ile döviz arz-talep dengesi, TL lehine, çok daha makul düzeylere gerileyecektir. Getirilen istisnalar ve kapsam değerlendirildiğinde etkilenecek şirket sayısı oldukça sınırlıdır. Bu bağlamda ilgili BDDK kararının ardından 'piyasa ekonomisine müdahale' söylemleri gerçekçi olmayan ve iyi niyetten uzak yorumlardır.

İTO BAŞKANI ŞEKİB AVDAGİÇ: TL GÜÇLENECEK

BDDK kararını, kullandırılan kredilerin üretime dönmesi, ekonomiye kazandırılması ve verimli alanlara gitmesi konusunda yerinde bir tedbir olarak görüyoruz. Bu tedbirler, TL'nin güçlenmesine katkı sağlayacaktır. Yapılan düzenleme ile makul maliyetli fonların spekülatif döviz işlemlerine yönelmesinin de önüne geçilecektir. Düzenleme ile firmaların üretime ve yatırıma yönelik fonlama ihtiyaçları ön planda tutuluyor. Bunu da isabetli buluyoruz.

ATO BAŞKANI GÜRSEL BARAN: ÇOK OLUMLU BIR ADIM ATILDI

Bankaların reel sektöre yönelik desteklerinin farklı amaçlarla kullanımı, diğer işletmelerimize yapılan haksızlıktır. BDDK'nın kararı kredi kanallarının doğru işlemesini sağlamak açısından önemli. TL'nin güçlenmesi ve ekonomimizin istikrarı için olumlu bir adım. İşletmelerimizin dövizi bir yatırım aracı olarak görmemesi, sadece döviz yükümlülüklerini gerçekleştirmek için ellerinde bulundurması gerekir. Kaynakların üretime, yatırıma, ihracata ve istihdama aktarılarak Türkiye ekonomisinin güçlü bir şekilde büyümesinin devamı tüm faydaların üzerindedir.

ORHAN AYDIN / ASKON BAŞKANI: DÖVİZ ALANLAR SORGULANMALI

Hükümetimiz Kur Korumalı Mevduat Hesabı, Gelire Endeksli Senet ile halkımızın parasını koruyup döviz baskısını kırmaya çalışırken, bütün bu alanda verilen mücadeleyi hiçe sayıp yatırım, üretim ve istihdama yönelik verilen ticari kredileri uygun oranlarda alıp döviz alımı yapan zihniyetleri sorgulamak gerekir. BDDK'nın kredi kullanımına yönelik aldığı yeni kararlar bu zihniyetlere dur diyecek bir karar olmuştur.

KAYNAK: SABAH